Amenemhet’in; bu eseri üç sahifeden meydana gelmiştir. Fak at içinde yer alanlar,en mühim eserler arasına girmesini sağl amıştır. Bu ifadeleri yirmi asır önemini muhafaza etmeye muva ffak olmuştur. Hatta bu üç sayfalık eserin bazı bölümleri 19. Sü lale zamanın da, bütün mekteplerde ders olarak okutulmuştur. Bu dönemin siyasi ve sosyal hayatını anlamak, Amenemhet’in(Sh.78) bu nasihatnamesinden başka, Sinoheyt’ in Hatırat’ı da, çok ehemmiyete haiz bir eserdir.
Sinoheyt’in bu hatıratında, Mısırlıların ahvali, davranışları hakk ında ve de gelenekleri hususunda pek çok bilgilendirme yer al maktadır. Bütün bu saydıklarımızın bize verdiği bilgiler,12.Süla lenin hayatı ve anlayışları hakkında bilgiler ulaştırdığını idrak e diyoruz. Bu sülalenin hükümdarlık edenleri, ziraat ve sanayi üz erinde ehemmiyetle durdukları görülmektedir. Bütün bunlara rağmen 8 hükümdar ile bunların savaşları hakkındaki bilgiler y inede natamam bir durumdadır.
Bu sülaleye mensup olanlar; ziraat ve sanatı çok korumuşlard ır. Ülkenin ileri hamleler yapmasına heran destek oldular. Bun lar 1.sülaleden, 4. Sülaleye kadar, Nil havzasını iskana, kanalla rını kemali maharetle tanzime, Helyepulis, Teb, Tanyis ve Hera klipulis gibi şehirleri değerli eserler ile zenginleştirmeye gayre t etmişlerdir. Mısır, bu hükümdarların döneminde hayli gelişmiş tir. Nobe civarını fethetmeleri, sulh ve sükuneti temin edip, ida re usulünün mükemmelleştirilmesindeki muvaffakiyet, Mısır’ ın enyüksek mertebeye ulaşmış ülkeler arasında yer almasına v esile olmuştur.
12. Sülaleye mensup fravunlar, enfazla iki nokta üzerinde çalış ma yapmışlardır. Bu noktalardan biri Suriye’de, Delta’nın Doğu cihetinde, diğeri de, Nobe taraflarında Nelefanti’nin güneyinde , Mısır çokbüyük Kum Çölleri ile hudud olduğundan bu bölgede yaşayan Suriye ahalisine karşı daima emin bir vaziyette idi. Ba zen vahşi kabilelerin ve hempalarının taarruzlarına maruz kalı nmaktaydı. Eski hükümetler zamanında, bu taarruzların önlen mesi için, Kızıldeniz’den Nil sahiline kadar istihkamlar yaparlar ken, pekbüyük bir Sur’da inşa etmişlerdi.1. Amenemhet tarafın dan ehemmiyetle korunan bu Sur, Mısırın hududunun en yükse k, yerini teşkil ediyordu. Bu Sur’ ötesi, Mısırlılarca bilmedikleri , kızgın bir çöl denizinden ibaretti. Mısırlıların, Suriye kavmi ha kkındaki bilgileri, Ya kervanlardan yahut da, Kızıldeniz’ den ge len gemicilerden elde edilmiş bilgilerdi. Bazen açlıktan ve ihtil allerden dolayı vatancüda olmuş bir sürü muhacirlerin, Delta taraflarına gelmeleri vaki olurdu. Ben-i Hasendeki Knomotopo’ nun mezarında bulunan, kabartma bir taş kitabe, bu muhacirle rin Mısır’a nasıl geldiklerini çok güzel anlatır.
12. Sülaleye mensup fravunlar, Asya’nın yalnız bir noktasında esaslı şekilde yerleşme arzu ederlerdi. Eski fravunların bakır ve firuze ihraç ettikleri Tursineşbe adası idi.12.Sülale Fravunl arı, buradaki ameleleri, Seyto kabilelerinin saldırılarından koru nmak için adanın çevresine kademe halinde postalar tayin et mişler,bu sayede eski damarları işletmeye, yeni damarları açm aya ve o zamana kadar misli görülmedik birmiktar da maden i hracına muvaffak olmuşlardır.
12. Sülalenin ençok meşgul olduğu havaliden biri de,Habeş tar aflarıdır. Bu taraflarda, Nil’in her iki sahilinde ikamet eden kabi leler, Mısır’ı tehdit etmekten hiçgeri durmazlar idi. 1.Sülale ile 2.Sülale arasında ikamet eden Papetoo kabilesi fravunların bir icik düşmanı idi. Bundan başka Semik, Laza, Kaz ve daha başk a unvanlarla isimlenmiş,birçok kabileler vardı. Bunlar,durmad an taarruz ederler, hep yenilirler fakat yinede uslanmazlardı. B u kabileler, beyaz cinse sahip kabilelerdi. Fenikeliler neslin de n olan bu kabileler Mısırlılar kadar medeni değildiler. İşte Mısır fravunları, azim ve sebat sayesinde, bu kavimleride, idarelerin ele almayı başarmıştı. Bunların mevcudunun birkısmını güney cihetine püskürterek, bu havalide fellah müstemlekeleri kurm uşlardır. Artık o vakitten sonra, Habeşistan’dan, Bahr-i Sefide kadar bütün arazi, aynıcinsten aynı lisanı konuşan mabutlara perestiş/tapan/kavimlerle meskun olup,bir devlet haline gelmi şler idi.
12. Sülaleye mensup, Fravunlardan biride,3.Zirtazen’dir.O,Zir tazen ordular sevk ve idare etmiş, Nobe havalisini, dört kıtada ele geçirmiştir. Ayale mevkıini ele geçirdikten sonra Mısır’ın hu dudunu Zemleye kadar genişletmiştir. Güneydeki kabilelerin s aldırılarını,def etmek için, Özelizen'in bunoktayı seçmesi, ileri görüşlülüğüne delalet eder. Esasında Nil vadisini bir noktadan dikine kesen granit kayaları, Nil'den gelecek Gemilere karşı, mühim bir savunma hattı teşkil ediyordu.
Özirtazen, bu kayaların her iki tarafına inşa yoluyla tahkimat y aparak, meydana gelen istihkam, nehre ve vadiye tamamen h akim bulunmak sayesinde, müdafaaya birkat daha kuvvet ver mişti.(Sh.80) Bundan sonra Mısır Fravunları bu hudut haricinde birçok sefere çıkmışlardır. Çöl kabilelerini vergiye bağlamaya girişmişlerdir. Bunlardan 3. Amonomhet, Nil’in feyezan(suların kabarması)esnasında Zemena taraflarında, suyun yükseldiği mesafeyi hesap ettirmek için civardaki kayalar üzerine çeşitli rakamlar yazdırtmıştır. Bu rakamlar o dönemde pek e hemmiy etli idi. Zamene de, bulunan mühendisler, rakımı almak için bo ş yere, uğraşmazlardı ehemmiyet sözkonusu olmasaydı. Nil’in sularından Mısır’ın diğer noktalarından istifade eylemeyi sağla mak içinde gayret göstermiş idiler. Ziraat ve ticarete yalnızca suların kabarmasından bulunduğu bir memlekette, yapılanın n e kadar mühim olduğu ayan beyan bellidir. Daha sonra ki Mısır hükümdarları bu imarların süslenmesinede önem vermişlerdir. Fiemanillah. (Devam edecek)
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
METİN HASIRCI
AMENEMHETİN DÖNEMİ
Amenemhet’in; bu eseri üç sahifeden meydana gelmiştir. Fak at içinde yer alanlar,en mühim eserler arasına girmesini sağl amıştır. Bu ifadeleri yirmi asır önemini muhafaza etmeye muva ffak olmuştur. Hatta bu üç sayfalık eserin bazı bölümleri 19. Sü lale zamanın da, bütün mekteplerde ders olarak okutulmuştur. Bu dönemin siyasi ve sosyal hayatını anlamak, Amenemhet’in(Sh.78) bu nasihatnamesinden başka, Sinoheyt’ in Hatırat’ı da, çok ehemmiyete haiz bir eserdir.
Sinoheyt’in bu hatıratında, Mısırlıların ahvali, davranışları hakk ında ve de gelenekleri hususunda pek çok bilgilendirme yer al maktadır. Bütün bu saydıklarımızın bize verdiği bilgiler,12.Süla lenin hayatı ve anlayışları hakkında bilgiler ulaştırdığını idrak e diyoruz. Bu sülalenin hükümdarlık edenleri, ziraat ve sanayi üz erinde ehemmiyetle durdukları görülmektedir. Bütün bunlara rağmen 8 hükümdar ile bunların savaşları hakkındaki bilgiler y inede natamam bir durumdadır.
Bu sülaleye mensup olanlar; ziraat ve sanatı çok korumuşlard ır. Ülkenin ileri hamleler yapmasına heran destek oldular. Bun lar 1.sülaleden, 4. Sülaleye kadar, Nil havzasını iskana, kanalla rını kemali maharetle tanzime, Helyepulis, Teb, Tanyis ve Hera klipulis gibi şehirleri değerli eserler ile zenginleştirmeye gayre t etmişlerdir. Mısır, bu hükümdarların döneminde hayli gelişmiş tir. Nobe civarını fethetmeleri, sulh ve sükuneti temin edip, ida re usulünün mükemmelleştirilmesindeki muvaffakiyet, Mısır’ ın enyüksek mertebeye ulaşmış ülkeler arasında yer almasına v esile olmuştur.
12. Sülaleye mensup fravunlar, enfazla iki nokta üzerinde çalış ma yapmışlardır. Bu noktalardan biri Suriye’de, Delta’nın Doğu cihetinde, diğeri de, Nobe taraflarında Nelefanti’nin güneyinde , Mısır çokbüyük Kum Çölleri ile hudud olduğundan bu bölgede yaşayan Suriye ahalisine karşı daima emin bir vaziyette idi. Ba zen vahşi kabilelerin ve hempalarının taarruzlarına maruz kalı nmaktaydı. Eski hükümetler zamanında, bu taarruzların önlen mesi için, Kızıldeniz’den Nil sahiline kadar istihkamlar yaparlar ken, pekbüyük bir Sur’da inşa etmişlerdi.1. Amenemhet tarafın dan ehemmiyetle korunan bu Sur, Mısırın hududunun en yükse k, yerini teşkil ediyordu. Bu Sur’ ötesi, Mısırlılarca bilmedikleri , kızgın bir çöl denizinden ibaretti. Mısırlıların, Suriye kavmi ha kkındaki bilgileri, Ya kervanlardan yahut da, Kızıldeniz’ den ge len gemicilerden elde edilmiş bilgilerdi. Bazen açlıktan ve ihtil allerden dolayı vatancüda olmuş bir sürü muhacirlerin, Delta taraflarına gelmeleri vaki olurdu. Ben-i Hasendeki Knomotopo’ nun mezarında bulunan, kabartma bir taş kitabe, bu muhacirle rin Mısır’a nasıl geldiklerini çok güzel anlatır.
12. Sülaleye mensup fravunlar, Asya’nın yalnız bir noktasında esaslı şekilde yerleşme arzu ederlerdi. Eski fravunların bakır ve firuze ihraç ettikleri Tursineşbe adası idi.12.Sülale Fravunl arı, buradaki ameleleri, Seyto kabilelerinin saldırılarından koru nmak için adanın çevresine kademe halinde postalar tayin et mişler,bu sayede eski damarları işletmeye, yeni damarları açm aya ve o zamana kadar misli görülmedik birmiktar da maden i hracına muvaffak olmuşlardır.
12. Sülalenin ençok meşgul olduğu havaliden biri de,Habeş tar aflarıdır. Bu taraflarda, Nil’in her iki sahilinde ikamet eden kabi leler, Mısır’ı tehdit etmekten hiçgeri durmazlar idi. 1.Sülale ile 2.Sülale arasında ikamet eden Papetoo kabilesi fravunların bir icik düşmanı idi. Bundan başka Semik, Laza, Kaz ve daha başk a unvanlarla isimlenmiş,birçok kabileler vardı. Bunlar,durmad an taarruz ederler, hep yenilirler fakat yinede uslanmazlardı. B u kabileler, beyaz cinse sahip kabilelerdi. Fenikeliler neslin de n olan bu kabileler Mısırlılar kadar medeni değildiler. İşte Mısır fravunları, azim ve sebat sayesinde, bu kavimleride, idarelerin ele almayı başarmıştı. Bunların mevcudunun birkısmını güney cihetine püskürterek, bu havalide fellah müstemlekeleri kurm uşlardır. Artık o vakitten sonra, Habeşistan’dan, Bahr-i Sefide kadar bütün arazi, aynıcinsten aynı lisanı konuşan mabutlara perestiş/tapan/kavimlerle meskun olup,bir devlet haline gelmi şler idi.
12. Sülaleye mensup, Fravunlardan biride,3.Zirtazen’dir.O,Zir tazen ordular sevk ve idare etmiş, Nobe havalisini, dört kıtada ele geçirmiştir. Ayale mevkıini ele geçirdikten sonra Mısır’ın hu dudunu Zemleye kadar genişletmiştir. Güneydeki kabilelerin s aldırılarını,def etmek için, Özelizen'in bunoktayı seçmesi, ileri görüşlülüğüne delalet eder. Esasında Nil vadisini bir noktadan dikine kesen granit kayaları, Nil'den gelecek Gemilere karşı, mühim bir savunma hattı teşkil ediyordu.
Özirtazen, bu kayaların her iki tarafına inşa yoluyla tahkimat y aparak, meydana gelen istihkam, nehre ve vadiye tamamen h akim bulunmak sayesinde, müdafaaya birkat daha kuvvet ver mişti.(Sh.80) Bundan sonra Mısır Fravunları bu hudut haricinde birçok sefere çıkmışlardır. Çöl kabilelerini vergiye bağlamaya girişmişlerdir. Bunlardan 3. Amonomhet, Nil’in feyezan(suların kabarması)esnasında Zemena taraflarında, suyun yükseldiği mesafeyi hesap ettirmek için civardaki kayalar üzerine çeşitli rakamlar yazdırtmıştır. Bu rakamlar o dönemde pek e hemmiy etli idi. Zamene de, bulunan mühendisler, rakımı almak için bo ş yere, uğraşmazlardı ehemmiyet sözkonusu olmasaydı. Nil’in sularından Mısır’ın diğer noktalarından istifade eylemeyi sağla mak içinde gayret göstermiş idiler. Ziraat ve ticarete yalnızca suların kabarmasından bulunduğu bir memlekette, yapılanın n e kadar mühim olduğu ayan beyan bellidir. Daha sonra ki Mısır hükümdarları bu imarların süslenmesinede önem vermişlerdir. Fiemanillah. (Devam edecek)