Hava Durumu

İLK SOSYALİST MİLLETVEKİLİ

Yazının Giriş Tarihi: 29.05.2021 17:06
Yazının Güncellenme Tarihi: 29.05.2021 17:06

Türkiye'nin ilk Sosyalist Milletvekili Zeytinburnu İmalat-ı Harbiye Fabrikası usta başılarından Numan Usta'dır. 1919 seçimlerinde son Osmanlı Meclisi’ne İstanbul milletvekili olarak giren Numan Usta aynı zamanda Ankaragücü Kulübü’nün kurucuları arasındadır. Tam adı ile Abdülmecid Numan Usta 1884 yılında Kasımpaşa’da Acı Çeşme Mahallesi’nde doğmuş, ilk ve orta öğrenimini Özel Teşvikiye Mektebi’nde yapmıştı. 1903 yılında lise tahsilini ve Tophane Sanayi Mektebi’ni bitirdikten sonra 1907 yılında amele mesleğine girmiş ve çeşitli askeri fabrikalarda işçi olarak çalışmıştı.

1919'da yapılan Osmanlı Meclis-i Mebusan seçimlerde İlk defa sosyalist olduğunu söyleyen bir kişi meclise girmişti. Bu kişi Numan Usta idi. Numan Usta'nın seçilmesiyle birlikte tartışmalar baş gösterdi. Çünkü Numan Usta'yı aday gösteren Mesai Fırkası aslında İttihat ve Terakki Fırkasının Sosyalist hareketin içine sızan koluydu. Zaten Numan Usta, doğrudan İttihat ve Terakki Fırkası üyesiydi ve İttihatçılara yakınlığı ile bilinen Osmanlı Sanatkaran Cemiyeti'nin katib-i umumisi yani genel sekreteri idi. Durum böyle olunca ülkedeki sosyalist örgütler Numan Usta'nın sosyalistliğini kabul etmeK bir yana ona karşı cephe aldılar.

Başta İştirakçi Hilmi'nin Türkiye Sosyalist Fırkası (TSF) olmak üzere sosyalist örgütler Numan Usta'ya karşı birleştiler. Yayınladıkları bildiride: 

"Numan Efendi'yi mebus yapan işçi ve sosyalizm kuvveti değildir. İttihat ve Terakki kuvvetidir... Bir mebusun ustabaşı olması mutlaka sosyalist olmasını, işçi haklarını savunmasını gerektirmez. Numan Efendi'yi mebus çıkaran kuvvet; vesika ekmekleriyle yüzlerce insanı öldürürken, savaş zenginleri mirasyediler ve hırsız nazırlar için pastacı dükkânı açtıran, on yıldır ülkeyi felaketten felakete sürükleyen, sosyalizmin can düşmanı, lanetlenmiş bir çete teşkilatıdır. Türkiye Sosyalist Fırkası ve sosyalist ilkelerine sadık hiçbir arkadaş İttihat çetesinin tarafı olamaz. Çünkü bir insan hak ile batılı, hürriyet ile tutsaklığı, soyulanlar ile soyanları aynı anda savunamaz."

Kendisine karşı olan tepkiler büyüyünce Numan usta 28 Aralık 1919 tarihli Yeni Gün Gazetesi'nde yayınlanan mülakatında şunları söylüyordu:

"Ben ülkedeki amele varlığına dayanıyorum. Beni Sosyalist Fırka mensupları seçmiş değildir. Beni ikinci seçmenler seçmiştir. Dolayısıyla ben doğrudan doğruya İstanbul'da bir işçi partisini temsil ettiğim fikrindeyim. Onlar şimdiye kadar ülkede bir işçi hayatının varlığını tanımadıkları gibi, anlaşıldığına göre bundan sonra da tanımak istemiyorlar. Ancak olaylar ülkede canlı bir işçi hayatının varlığını pek belirgin bir şekilde ortaya koymuştur."

İngilizlerin İstanbul'u işgali üzerine Numan Usta da pek çok mebus gibi tutuklanıp Malta'ya sürgüne yollandı. 2 yıl sürgün olarak Malta’da kaldı. Döndüğünde Milli Mücadele'ye katılmak için Anadolu'ya geçti. Büyük Millet Meclisi'nin ilk döneminde tek işçi milletvekili olarak yer aldı. Ankara'da silah sanayisinin gelişmesi için çalıştı. 1923 seçimlerinde aday gösterilmedi veya kendi istemedi. Mebusluk görevinin bitmesi üzerine İstanbul'a dönerek işçi olarak çalışmaya devam etti. Barut İnhisarı Av Fişekleri Fabrikası'nda şef olarak çalıştı. 1934 yılında vefat etti.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.