Plastik, düşük maliyetli olmasının da etkisiyle, herkesin yaşamında kullandığı oldukça yaygın bir materyal...

Evlerde kullanılan günlük eşyalardan, mutfak araç gereçlerine kadar hepimiz her gün farklı amaçlarla plastik kullanıyoruz.

Ancak plastik, biyolojik olarak parçalanabilen bir madde olmadığından doğada çözünmesi binlerce yıl boyunca olası değil.

Bunun yanı sıra plastiklerin imhası sırasında açığa çıkan gazlar da, çevreye geri dönüşü olmayacak zararlar verebiliyor.

Ayrıca plastik poşetlerin üretiminde kullanılan fosil yakıtlar, insan sağlığını da büyük ölçüde tehdit ediyor.

Yani bunu olabildiğince az kullanmamız ve kullanılanların da geri dönüşüm yoluyla hem ekonomiye kazandırılması ve hem de çevre kirliliği yoluyla insan sağlığına zararlarının önlenmesi gerek.

Hiç kullanmamak olası değil, çünkü plastik yaşamımızı kolaylaştırdığı gibi kullanılan alanlarda da sudan etkilenmemesi, hafif ve dayanıklılığından dolayı enerji tüketimini de azaltıyor.

* * *

Plastik kullanımına getirilen kısıtlamalar, uzun süredir dünyanın gündeminde olan bir konu ve pek çok ülke, uzun vadede verilen zararın önüne geçebilmek için plastik kısıtlamalarını uzun zamandır uyguluyor ve bu ülkelere her gün yenileri ekleniyor.

Plastik kullanımını yasaklayan ilk ülke 2002 yılında Bangladeş olmuştu.

Ülkede 1988 ve 1998 yıllarında yaşanan büyük sel felaketlerinin, plastik poşetlerin drenaj sistemini tıkaması nedeniyle oluştuğu düşünülmüş ve bunun üzerine plastik poşetler 2002 yılında yasaklanmıştı.

Daha sonra dünyadaki en büyük plastik atıkları çıkaran Amerika (salt bazı eyaletlerinde) ve İngiltere de bu yasağı uygulamaya koydu.

Türkiye’de ise yapılan düzenlemeyle, 2019 yılı 1 Ocak itibariyle plastik poşet kullanımı ücretli oldu.

Buna göre, önceden market alışverişlerinde sınırsız olarak verilen poşetler 25 kuruş fiyatla satılmaya başlandı, poşetleri ücretsiz veren satış noktalarına ise idari para cezası uygulamaya sokuldu.

* * *

Ücretli poşet uygulaması başlangıçta kimi eleştirilere karşın zamanla benimsendi ve oturdu.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın verilerine göre, 2019 yılında plastik poşetlerin ücretli hale getirildiği 1 Ocak'tan itibaren plastik poşetlerin kullanım oranları yüzde 77,27 düştü.

Bakanlık yetkilileri, daha ilk yıl 11 ayda yaklaşık 150 bin ton plastik tasarrufu sağlandığını söyledi.

Daha ayrıntılı anlatımla, Türkiye'de sınırlamadan önce yılda 35 milyar plastik poşetin piyasaya sürülüp, kişi başı ayda ortalama 35 plastik poşet kullanılmaktaydı.

Şimdi bu oran oldukça düşmüş görünüyor...

* * *

Çevreye verdiği zararları en aza indirmek için dünyanın her yerinde çevre bilimciler ve aktivistler, plastik kullanımının verdiği zararlara dikkat çekmek için pek çok çalışma yürütüyor.

Bu konu, günümüzde farkındalık yaratmak amacıyla onlarca belgesele de konu olmakta.

Doğaya, gezegene ve en önemlisi geleceğimize verdiği zararı en aza indirgemek ve kullanılan poşetlerin geri dönüşüme kazandırılması büyük önem taşıyor.

Bu konuda Türkiye’de ‘Sıfır Atık Projesi’ kapsamında önemli gelişmeler oluyor ve birçok yerel yönetim bu konuda duyarlılık göstererek güzel uygulamalarda bulunuyor.

Gıdaların plastik ambalajlarda taşınması, korunması konusunda insan sağlığına verdiği zararlar açık ama plastiğin tümden insan yaşamını da kolaylaştıran bir nesne olduğu da kuşkusuz görülmesi gereken bir gerçek.