Necip Fazıl mısralarında zamanı böyle sorgulamış. Zaman nedir ve bir nehir gibi geçmişten geleceğe akıyor mu? Zaman gerçek mi, yoksa maddenin uzayda yer, şekil ve özellik değiştirmesinden kaynaklanan bir yanılsama mı? Hayatın bir yolculuk olduğu, zamanın akıp gittiği gibi ifadeler bizim metaforik algımızın ürettiği dil oyunlarıdır. Hayata yolculuk metaforunu, zamana gelip geçme işlevini biz yüklüyoruz. İnsan kendi varoluşunu ancak böyle anlamlandırıyor ölümlü olduğu gerçeğinin üstünü bu şekilde örtüyor.

Aslında tabii ki zaman yok 13,7 milyar yıl yaşında olduğunu bildiğimiz Kainat, eğer bundan 1 yıl önce oluşsaydı, yaklaşık 200.000 yıllık modern insanlık tarihi sadece son 7,6 dakikaya sığabilirdi. Normalde 70 yıl yaşayan bir insan, bu hayali takvim üzerinde yalnızca 0,16 saniye dünyada kalabilirdi. Şimdi diyeceksiniz ki; Elbette zaman diye bir kavram var çünkü onu saatlerle ölçüyoruz. Ben de diyorum ki; Hayır Saatler zamanın akışını ölçmez, zamanın aralıklarını ölçerler. Bilim, zamanı ölçmek için Sezyum adında nadir bulunan bir metalin atomunu kullanır. Sezyum atomu dünyanın resmi olarak kabul edilmiş kronometresidir. Atom zamanına göre bir saniye, bir sezyum-133 atomunun 9,199,631,770 kere titreşimine eşittir. Geçmiş, gelecek ve şu an hep aynı şekilde vardır. Einstein’ın söylediği gibi, “Zaman bir illüzyondur”

1 yıl Dünya'nın Güneş'in etrafında dönmesiyle, 1 gün ise Dünya'nın kendi etrafında dönmesiyle oluşuyor. Kainatta bulunan her gezegende farklı farklı zaman kavramları ortaya çıkıyor. Güneş’e en yakın gezegen Merkür, kendi ekseni etrafında turunu 58.7 günde tamamlar. Yani Merkür’ün bir günü 58.7 dünya gününe denktir. Merkür, Güneş etrafındaki turunu ise dünya ölçülerine göre 88 günde tamamlar yani bir yıl 88 gündür. Satürn’de gün uzunluğu 10 saat 14 dakika iken yıl uzunluğu 10759 güne yani yaklaşık 29,5 yıla tekabül eder.  Neptün’de bir gün, 16 saat 7 dakika iken bir yıl, 60188 gün yani yaklaşık 165 yıldır. Buradan anladığımız gibi zaman tamamen izafi bir kavram. Einstein zamanın izafi oluşunu şöyle anlatır;  “Güzel bir kadının kollarında bir saat bir saniye gibi geçer ama kızgın korlar üzerinde yürürken bir saniye bir saat gibi gelir.

 Einstein’ın izafiyet teorisine göre, Kainatta tek bir zaman kavramı yoktur. Zaman, uzay ile dört boyutlu ve her yöne çekilebilen uzay zamana bükülür. Zamanın geçişi uzayda ne kadar hızlı hareket ettiğinize ve etrafınızdaki yerçekimsel alana bağlıdır. Einstein, eğer hareket eden '' zaman '' değilse, kendisinin uzay içinde belli bir hızda hareket ettiğini söyler Öyleyse zamanı '' değiştirmek '' için hızı değiştirmek yeterlidir. Bildiğiniz gibi bir yıldızın ışık yılı olarak uzaklığı neyse, onun o kadar yıl önceki halini görüyoruz. Çünkü ışığın hızı sınırlıdır ve bize ulaşması için belli bir zaman geçmesi gerekir. Örneğin ışık 9.5 trilyon kilometrelik bir mesafeyi, tam 1 yılda kateder. Buna basitçe “ışık yılı” diyoruz. Yani aslında ışık yılı terimi zaman değil, bir uzaklık birimidir. Bize en yakın yıldız olan Proxima Centauri yaklaşık 40 trilyon kilometre uzakta olduğuna göre,ona baktığımızda onun 4.2 yıl önceki halini görüyoruz. Güneş Dünya arası 150 milyon km'dir, bu mesafe, olarak 8.2 ışık dakikasıdır yani Güneş aniden yok olsa biz ancak 8 dakika 20 saniye sonra bunu fark edebiliriz.

Evet, zaman gerçek değil sadece bizim zihnimizin bir illüzyonu . Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden Fizikçi Max Tegmark  “Hayat bir film gibidir ve uzay-zaman ise DVD gibidir,” diyor ve ekliyor; “filmde gelişen bütün o olaylar olsa bile, DVD’nin kendisinin herhangi bir şekilde değişmesi hakkında hiçbir kanıt yoktur. Herhangi bir anda, şimdi de bulunduğumuzu geçmişin geçip gittiğini ve geleceğin henüz mevcut olmadığını ve olayların değişiyor olduğu yanılsamasını yaşarız”. Evet değişim gerçek fakat zaman gerçek değil. Zaman, sadece değişimin bir yansıması.  "Holografik Kainat" teorisine göre Kainat tıpkı 2 boyutlu sinema filminin 3D film olarak gösterilmesi gibi bize gösterilmektedir. Ya da daha doğrusu biz bunu böyle algılıyoruz.