Filistin tarihi, stratejik konumu nedeniyle hem dinler tarihi hem de siyasal çatışmalar açısından önemli olaylarla doludur.
Filistin bölgesi, başta Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam olmak üzere pek çok inanç için kutsal sayılan topraklara ev sahipliği yapar. Bu tarih, antik çağlardan Osmanlı İmparatorluğu’na, sonrasında ise modern dönemde Filistin-İsrail çatışmalarına kadar uzanan bir süreçtir.
Antik Dönem ve İlk Yerleşimler
İlk Dönemler (M.Ö. 3000 - 1000): Filistin bölgesi Mısır, Kenan ve Mezopotamya gibi medeniyetlerin etkisinde kalmış ve antik çağda pek çok halkın göç yolunda bulunan bir geçiş bölgesi olmuştur. M.Ö. 1000’li yıllarda Yahudiler, bugünkü İsrail ve Filistin topraklarında bir krallık kurmuşlardır. Bu dönemde Hz. Davud ve Hz. Süleyman peygamberlerin hüküm sürdüğüne inanılmaktadır.
Pers, Yunan ve Roma Dönemleri: Bölge, sırasıyla Pers İmparatorluğu, Büyük İskender'in Makedonya İmparatorluğu ve son olarak Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. M.S. 1. yüzyılda Roma işgali altında olan Kudüs'te Yahudi ayaklanmaları gerçekleşmiş, Roma bu ayaklanmaları bastırmış ve Yahudileri büyük ölçüde bölgeden sürmüştür.
Orta Çağ’da Filistin
İslam'ın Yükselişi: 7. yüzyılda Müslüman Araplar, Bizans İmparatorluğu'ndan Filistin topraklarını almış ve Kudüs, İslam’ın kutsal kentlerinden biri haline gelmiştir. Bu dönemde Emeviler ve Abbasiler döneminde Filistin İslam medeniyetine dahil olmuştur.
Haçlı Seferleri (1096-1291): Avrupa’dan gelen Haçlılar, kutsal toprakları ele geçirmek amacıyla Ortadoğu’ya seferler düzenlemiş ve bir süre Kudüs’te Hristiyan krallıkları kurmuşlardır. Ancak Selahaddin Eyyubi'nin 1187 yılında Kudüs'ü ele geçirmesiyle bölge tekrar Müslümanların eline geçmiştir. 1291'de Haçlılar tamamen bölgeden çekilmiştir.
Osmanlı Dönemi (1517-1917): Yavuz Sultan Selim’in 1517’deki Mısır Seferi ile bölge Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiştir. Osmanlı yönetimi altında Filistin, çeşitli etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı nispeten istikrarlı bir bölge haline gelmiştir.
Modern Dönem ve İsrail-Filistin Çatışması
I. Dünya Savaşı ve İngiliz Mandası (1917-1948): Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinin ardından Filistin, İngiltere'nin yönetimine geçti. Bu dönemde İngiltere, Balfour Deklarasyonu ile Filistin'de bir Yahudi yurdu kurulmasını desteklediğini açıkladı. Bu durum, Yahudi göçlerini artırdı ve bölgedeki Yahudi ve Arap nüfusu arasında gerilimlerin artmasına yol açtı.
1947 Birleşmiş Milletler Paylaşım Planı: İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Filistin'de Araplar ve Yahudiler arasında şiddet olayları artmıştı. Birleşmiş Milletler, 1947'de bölgeyi Yahudi ve Arap devleti olarak ikiye bölmeyi önerdi. Ancak Araplar bu planı kabul etmedi.
1948 İsrail Devleti'nin Kuruluşu ve 1948 Arap-İsrail Savaşı: 1948'de İsrail bağımsızlığını ilan etti ve bunu izleyen Arap-İsrail Savaşı sonucu İsrail, Filistin'in büyük kısmını ele geçirdi. Bu savaş, yüzbinlerce Filistinlinin mülteci konumuna düşmesine neden oldu ve İsrail-Filistin sorununun başlangıç noktalarından biri oldu.
1967 Altı Gün Savaşı ve İşgal Altındaki Bölgeler: İsrail, 1967’deki Altı Gün Savaşı’nda Batı Şeria, Gazze Şeridi, Golan Tepeleri ve Doğu Kudüs’ü ele geçirdi. Bu toprakların işgali, Filistin-İsrail çatışmasının en temel meselelerinden biri haline geldi.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ve Direniş Hareketleri: 1964 yılında kurulan FKÖ, Filistinlilerin ulusal temsilcisi olarak tanındı. FKÖ’nün lideri Yaser Arafat, bağımsız bir Filistin devleti için mücadelesini sürdürdü. 1987 yılında ise ilk İntifada (Filistin ayaklanması) başladı ve halk direnişi büyük yankı uyandırdı.
Barış Süreçleri ve Güncel Durum
1993 Oslo Anlaşmaları: Filistin ve İsrail liderleri arasında barış süreci başlatılmış, FKÖ ve İsrail karşılıklı olarak birbirlerini tanımıştır. Oslo Anlaşmaları, Filistin yönetimine özerklik tanınması için önemli bir adımdı, ancak anlaşmalar kalıcı barışı getiremedi.
2000’ler ve Güncel Çatışmalar: 2000 yılında ikinci İntifada başladı, çatışmalar artarak devam etti. 2005 yılında İsrail, Gazze’den çekildi ancak Gazze üzerindeki abluka ve Batı Şeria’daki yerleşim faaliyetleri Filistinlilerle olan gerilimi sürdürdü. 2007’den bu yana Hamas, Gazze Şeridi’nde, El Fetih ise Batı Şeria’da yönetimi elinde bulunduruyor.
Filistin-İsrail sorunu hâlâ çözülememiş olup, bağımsız bir Filistin devletinin kurulması, yerleşim faaliyetleri, Kudüs'ün statüsü gibi meseleler sorunların merkezinde yer almaktadır. Bu meseleler üzerine çok sayıda diplomatik girişim yapılmış olsa da kalıcı bir çözüm henüz sağlanamamıştır.
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
OZAN ÖZTÜRK
FİLİSTİN TARİHİ
FİLİSTİNİN GAZZE BÖLGESİNDE SOYKIRIM YAŞANMAKTADIR.
Filistin tarihi, stratejik konumu nedeniyle hem dinler tarihi hem de siyasal çatışmalar açısından önemli olaylarla doludur.
Filistin bölgesi, başta Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam olmak üzere pek çok inanç için kutsal sayılan topraklara ev sahipliği yapar. Bu tarih, antik çağlardan Osmanlı İmparatorluğu’na, sonrasında ise modern dönemde Filistin-İsrail çatışmalarına kadar uzanan bir süreçtir.
Antik Dönem ve İlk Yerleşimler
İlk Dönemler (M.Ö. 3000 - 1000): Filistin bölgesi Mısır, Kenan ve Mezopotamya gibi medeniyetlerin etkisinde kalmış ve antik çağda pek çok halkın göç yolunda bulunan bir geçiş bölgesi olmuştur. M.Ö. 1000’li yıllarda Yahudiler, bugünkü İsrail ve Filistin topraklarında bir krallık kurmuşlardır. Bu dönemde Hz. Davud ve Hz. Süleyman peygamberlerin hüküm sürdüğüne inanılmaktadır.
Pers, Yunan ve Roma Dönemleri: Bölge, sırasıyla Pers İmparatorluğu, Büyük İskender'in Makedonya İmparatorluğu ve son olarak Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. M.S. 1. yüzyılda Roma işgali altında olan Kudüs'te Yahudi ayaklanmaları gerçekleşmiş, Roma bu ayaklanmaları bastırmış ve Yahudileri büyük ölçüde bölgeden sürmüştür.
Orta Çağ’da Filistin
İslam'ın Yükselişi: 7. yüzyılda Müslüman Araplar, Bizans İmparatorluğu'ndan Filistin topraklarını almış ve Kudüs, İslam’ın kutsal kentlerinden biri haline gelmiştir. Bu dönemde Emeviler ve Abbasiler döneminde Filistin İslam medeniyetine dahil olmuştur.
Haçlı Seferleri (1096-1291): Avrupa’dan gelen Haçlılar, kutsal toprakları ele geçirmek amacıyla Ortadoğu’ya seferler düzenlemiş ve bir süre Kudüs’te Hristiyan krallıkları kurmuşlardır. Ancak Selahaddin Eyyubi'nin 1187 yılında Kudüs'ü ele geçirmesiyle bölge tekrar Müslümanların eline geçmiştir. 1291'de Haçlılar tamamen bölgeden çekilmiştir.
Osmanlı Dönemi (1517-1917): Yavuz Sultan Selim’in 1517’deki Mısır Seferi ile bölge Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiştir. Osmanlı yönetimi altında Filistin, çeşitli etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı nispeten istikrarlı bir bölge haline gelmiştir.
Modern Dönem ve İsrail-Filistin Çatışması
I. Dünya Savaşı ve İngiliz Mandası (1917-1948): Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinin ardından Filistin, İngiltere'nin yönetimine geçti. Bu dönemde İngiltere, Balfour Deklarasyonu ile Filistin'de bir Yahudi yurdu kurulmasını desteklediğini açıkladı. Bu durum, Yahudi göçlerini artırdı ve bölgedeki Yahudi ve Arap nüfusu arasında gerilimlerin artmasına yol açtı.
1947 Birleşmiş Milletler Paylaşım Planı: İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Filistin'de Araplar ve Yahudiler arasında şiddet olayları artmıştı. Birleşmiş Milletler, 1947'de bölgeyi Yahudi ve Arap devleti olarak ikiye bölmeyi önerdi. Ancak Araplar bu planı kabul etmedi.
1948 İsrail Devleti'nin Kuruluşu ve 1948 Arap-İsrail Savaşı: 1948'de İsrail bağımsızlığını ilan etti ve bunu izleyen Arap-İsrail Savaşı sonucu İsrail, Filistin'in büyük kısmını ele geçirdi. Bu savaş, yüzbinlerce Filistinlinin mülteci konumuna düşmesine neden oldu ve İsrail-Filistin sorununun başlangıç noktalarından biri oldu.
1967 Altı Gün Savaşı ve İşgal Altındaki Bölgeler: İsrail, 1967’deki Altı Gün Savaşı’nda Batı Şeria, Gazze Şeridi, Golan Tepeleri ve Doğu Kudüs’ü ele geçirdi. Bu toprakların işgali, Filistin-İsrail çatışmasının en temel meselelerinden biri haline geldi.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ve Direniş Hareketleri: 1964 yılında kurulan FKÖ, Filistinlilerin ulusal temsilcisi olarak tanındı. FKÖ’nün lideri Yaser Arafat, bağımsız bir Filistin devleti için mücadelesini sürdürdü. 1987 yılında ise ilk İntifada (Filistin ayaklanması) başladı ve halk direnişi büyük yankı uyandırdı.
Barış Süreçleri ve Güncel Durum
1993 Oslo Anlaşmaları: Filistin ve İsrail liderleri arasında barış süreci başlatılmış, FKÖ ve İsrail karşılıklı olarak birbirlerini tanımıştır. Oslo Anlaşmaları, Filistin yönetimine özerklik tanınması için önemli bir adımdı, ancak anlaşmalar kalıcı barışı getiremedi.
2000’ler ve Güncel Çatışmalar: 2000 yılında ikinci İntifada başladı, çatışmalar artarak devam etti. 2005 yılında İsrail, Gazze’den çekildi ancak Gazze üzerindeki abluka ve Batı Şeria’daki yerleşim faaliyetleri Filistinlilerle olan gerilimi sürdürdü. 2007’den bu yana Hamas, Gazze Şeridi’nde, El Fetih ise Batı Şeria’da yönetimi elinde bulunduruyor.
Filistin-İsrail sorunu hâlâ çözülememiş olup, bağımsız bir Filistin devletinin kurulması, yerleşim faaliyetleri, Kudüs'ün statüsü gibi meseleler sorunların merkezinde yer almaktadır. Bu meseleler üzerine çok sayıda diplomatik girişim yapılmış olsa da kalıcı bir çözüm henüz sağlanamamıştır.