Hava Durumu

SİGARANIN BAĞIMLILIK MEKANİZMASI

Yazının Giriş Tarihi: 20.03.2021 16:35
Yazının Güncellenme Tarihi: 20.03.2021 16:35

Bir pakette 20 adet sigara bulunur. Çünkü sigara içiminden sonra nikotin reseptörlerinin tekrar duyarlı hale gelmesi için 45 dakika gerekir yani günde 1 paket sigara kullanan kişi ortalama 16 saat uyanık kalıyorsa 45 dakikada bir sigara kullanırsa toplam 20 sigaraya ihtiyaç duyar. Bu şekilde sigara bağımlısı beynindeki nikotin reseptörlerini gün boyunca sürekli nikotine doyurur. Fakat tiryaki sigara kullanımına devam ettikçe beyindeki nikotin reseptör sayısında artış olur ve sigara kullanıcısı yoksunluk yaşamamak için doz arttırma ihtiyacı duymaya başlar.

Nikotin, tütün (Nicotianatabacum) bitkisinin yapraklarından elde edilen bir, renksiz, uçucu, alkaloiddir. Bağımlılık yapıcı bir maddenin tekrarlanan dozlarda alımı ile ilk dozdan daha az etki görülmesi olarak tanımlanır. Nikotine dolayısı ile sigaraya karşı tolerans gelişir. Yani, aynı etkinin sürekliliğini sağlamak için giderek artan dozlarda madde alma gereksinimi oluşur. Madde alımı davranış biçimine döndükçe, maddenin farmakolojik etkileri birbirini tamamlar. Madde alımı ile duygu durum değişikliği de olur. Nikotin verilmediğinde beyin ödüllendirme eşiği yükselir ve ödüllendirme yeteneği azalır. Sigara kullanmayanlarda duygulanınca, mutlu olunca aktive olan mezolimbik bölge sigara içenlerde nikotin ile aktive olur. Sigara bağımlısı, nikotin almayınca o bölge çalışmaz.

Sigara dumanı akciğerlerden çok hızlı emilir ve her nefes beyine damar içi uygulamadan daha hızlı ulaşan yoğun bir nikotin konsantrasyonu oluşturur. Nikotinin dağılım yarı ömrü 15-20 dakika, kandaki yarı ömrü ise 2 saattir. İçiciler her sigaradan sonra tekrarlayan geçici bir yüksek kan nikotin konsantrasyonu yaşar. Yüksek konsantrasyonları sabit tutmak için düzenli sigara gerekir.

Nikotin, bir kimyasal nörotransmiter olan asetil kolini taklit ederek merkezi ve periferik sinir sistemini etkileyen bir maddedir. Nöronlar asetil kolin aracılığıyla haberleşir. Reseptöre bağlanan asetil kolin sinir hücresini aktive eden bir dizi değişikliğe yol açar. İçiciler sigaradan bir nefes çektiğinde alınan nikotin beyine taşındıktan sonra sinir hücreleri arasındaki boşluklara yerleşerek nikotinik-asetil kolin reseptörlerine tutunur. Bu, dopamin salınmasına neden olur ve bu da sigara içiminin ödül sistemini yaratır. Nikotin dopamin salınımına yol açar. Belli bir doz nikotin aldığımızda vücudumuz asetilkolin üretimini azaltır. Çünkü dışarıdan hali hazırda molekül geldiği için gerek duymaz. Bağımlılıkların çoğu da bu nedenden kaynaklanır. İşte nikotin bu şekilde bir bağımlılık yaratır fakat asetilkolin vücutta çok üretildiği için çok ağır bir bağımlılık da söz konusu değildir. Birazcık sabredilirse üstesinden gelinebilir.

Dopamin rahatlatıcı ve keyif verici ödül sistemini oluşturur. Sigara içiminden bir süre sonra dopamin miktarı azalır. Dopamin yoksunluğu gerilim ve strese yol açar. Sigara içicisi dopamin salınması için nikotin açlığı çeker. Nikotin psikomotor bir uyarandır, kullanıcılarda reaksiyon zamanlarını ve dikkat isteyen işlerde performansı artırır. Fakat bu etkilerin çoğuna kısa sürede tolerans gelişir ve kronik kullanıcılar performans, bilinçsel süreçler veya ruh halindeki bu belirgin iyileşmeyi yaşamaya devam edemez.

Sigara içiciliği ile şizofreni arasındaki ilginç bir bağlantı vardır, istatistiklere göre şizofrenlerin yüzde 90’ı nikotinden fayda görmektedir. Sigaranın zararlı etkileri olmaksızın bir tedavi sunulmasının mümkün olup olmadığını anlamak için nikotinin etkilerini taklit eden ilaçlar üzerinde çalışılmaktadır.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.