Salgın ile birlikte küresel krizin de tetiklemesiyle tarım ve gıda ürünlerinin fiyatlarında uzun yıllardır benzeri görülmeyen artışlar yaşanıyor dünyada...

Kuşkusuz ülkemizde de...

Ve bu artışlar pek çok ülkede çeşitli toplumsal tepkilere neden oluyor.

Tarımsal ürün ve gıda fiyatlarındaki bu artışların ekonomik, sosyal, coğrafi, politik birçok nedeni bulunmakla birlikte, bunlar ülkeden ülkeye de değişkenlikler göstermekte.

Enerji hammaddelerinin fiyatlarının yükselmesi, kuraklık, çevresel duyarlılıklar, küresel ısınma, istismar ve vurgunculuk gibi birçok nedene dayandırılan gıda fiyatlarındaki artışlar, özellikle dünyanın yoksul kesimlerini ve gıda dış alımcısı ülkelerin temel sorunu haline gelirken dünya ticaretinde de daralmaya yol açmakta.

Bu da ülkeleri çeşitli önlemler almaya yöneltmekte...

* * *

Türkiye’de de tarım ve gıda fiyatlarında dünyadakine benzer biçimde artışlar yaşanmakta.

Ancak Türkiye’de asgari ücretli olarak çalışanların fazlalığı yaşam pahalılığını bu kesime daha fazla hissettirmekte...

Özellikle temel gıda ürünlerinin fiyatları sürekli artarken belirli gelirliler bundan daha fazla etkilenmekte.

Gün geçmiyor ki raflardaki fiyatlar değişmiş olmasın!

Peki, gıda fiyatları neden artıyor?

Enerjisini dışarıdan alan, dış satımı için dış alım da yapan bir ülke olarak dövizin yükselmesiyle maliyetlerin arttığı ortada.

Gübrede dışa bağımlılık yüzde 95...

Dövizin yükselmesi karşısında tohum ve mazota yapılan zamların da maliyetlere etkisi açık.

Her ne kadar devlet, maliyetlerin büyükçe bir bölümünü vatandaşa yansıtmasa da enerji fiyatlarındaki artışlar da ortada.

Ve bütün bunlar yetmiyormuş gibi yaşanan kuraklık...

Ardından her gün fiyat artışları...

Ne ki, doğal ve mantıklı olmayan üretime yansıyan maliyetlerin 2 hatta üç katının raflara yansıması.

Bir ay öncesine kadar ayçiçek yağının litresinin 15-16 liradan bugün 30 liraya çıkmasının mantığını nasıl ve neyle açıklamak gerekir?

* * *

Tarım ve gıda ürünleri fiyatlarının dönemsel olarak yükselmesinde birkaç etken bir arada rol oynamış ve küresel kriz dönemleri dışında ilk kez temel tarımsal ürünlerin neredeyse tümünde birden, farklı oranlarda ancak aynı dönemde fiyat artışları yaşanmakta.

Öte yandan, küresel ısınma tehlikesi de gelecek için umutları azaltmakta.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) aylık yayımladığı Gıda Fiyat Endeksine göre, gıda fiyatları artışları 2020'nin nisan ayından bu yana sürmekte dünyada...

Uzmanlar, salgının etkisiyle petrol fiyatlarında, gıda üretim ve nakliye maliyetlerinde görülen artışın etkili olduğunu belirtiyor.

Salgın nedeniyle yaşanan istihdam sorunları da emtia fiyatlarındaki artışların bir başka küresel nedeni olarak öne çıkıyor.

Gıda fiyatlarındaki artış salgının tedarik zincirinde sorunlar oluşturduğu, ülkelerin kısıtlayıcı önlemler uyguladığı dönemlerle sınırlı kalmayarak, küresel düzeyde normalleşme dönemine girilmeye başlanan 2021 yılında da artarak sürüyor.

Artışlarda başı bitkisel yağlar çekiyor...

FAO raporlarına göre bunun nedeni, biyodizel için artan istem ve destekleyici olmayan hava koşulları olarak kayıtlara geçmiş bulunuyor.

Enflasyonun salt gıda sektöründe yaşanmıyor kuşkusuz.

Diğer ürünlerde de fiyat artışları var.

Türkiye’de bu olumsuzluktan en çok düşük gelirli gruplar etkilenmekte.

Bu nedenle asgari ücret miktarı önem kazanıyor.

Asgari ücret kuşkusuz diğer çalışanların ücretlerini de etkileyecek.

Hükümet aldığı, alacağı önlemlerle, belirlediği ve belirleyeceği yeni aylıklarla mağduriyetleri gidereceğini belirtiyor.