Çok kişi biraz da siyasi getiri adına şu tümceyi yineler sıkça, ‘Bir zamanlar gıdada kendi kendimize yeten bir ülkeydik, şimdi çok şeyi dışarıdan alıyoruz.’

Bu doğru mudur?

Türkiye gıdada kendi kendine yeterliydi de şimdi değil mi?

Bu konuda gerçekleştirilen Akademik çalışmalar Türkiye’nin gıdada kendi kendine yeterlilik hususunda görece iyi bir yerde olduğunu gösteriyor.

Ancak, Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli’nin de söylediği gibi bir ülkenin dışarıdan gıda alıp-almaması değil önemli olan, önemli olan tarım ürünü dış satım ve alım rakamları arasındaki farktır.

Türkiye dışarıdan gıda da alır ama buna karşılık net dış satım fazlası veren bir ülkedir.

2020 yılında Türkiye 19 milyar dolar dış satım ve 12 buçuk milyar dolar da dış alım yapmıştır.

Aradaki net dış satım fazlası 7 milyar dolara yakın...

Tarım sektörümüz kesintisiz olarak büyümesini de sürdürerek, bu kapsamda kendi kendine yeterliliğini göstermektedir

* * *

Evet, Türkiye’nin 2 binli yıllara kadar yani IMF programlarına mecbur bırakıldığı dönemlerde tarım ürünleri dış alımı cazip hale getirilmiş, üretim ikinci plana atılmıştır.

Bu doğrudur...

IMF ve Dünya Bankası ile yapılan anlaşmalar çerçevesinde tarımsal ürünlerde devlet alımlarına son verilerek, tarım ürünlerinde dış alım kolaylaştırılmıştır.

Türkiye, bu anlaşmalarla pek çok üründe destekleme alımına son vererek üretebildiği pek çok tarımsal ürünü dışarıdan almaya yönelmişti.

Ancak 2000’li yılların ortalarında bu konuda politika değişikliğine gidildi ve IMF sonrası önemli bir aşamaya sıçramıştır Türk tarımı.

Evet, Türkiye dışarıdan tarım ürünü almaktadır ama bunları işleyerek dışarı da satmaktadır...

Tıpkı Hollanda gibi...

Hollanda, ülkemizde tarımsal bir başarı örneği olarak öne sürülür.

Ne ki, Hollanda’nın tarım ürünü dış satımında gösterdiği “başarıda” tarımsal ürünleri işleyip satması vardır.

Hatta Hollanda işlemeden de başkalarının ürünü alıp yeniden dışarı satmaktadır.

Hollanda, İnegöl-Kulaca Köy Kalkınma Kooperatifi salça fabrikasının yıllardır işlenmiş domates ve biber salçasını alıp, başka ambalajlarla yeniden başka ülkelere sattığı gerçeği güzel bir örnektir.

* * *

Yani Hollanda kendisi üretip satmıyor, başkalarının ürettiğini satıyor. 17 milyon nüfusa sahip Hollanda, tarım ürünlerinin yeniden dış satımında (yüzde 18 pay ile) dünyada birinci sırada geliyor.

Bu kendi başına önemli bir beceri olmakla birlikte bunun “kendi kendine yeterlilik” ile hiçbir alakasının bulunmadığı net bir şekilde ortadadır.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre Hollanda kalori boyutunda kendi kendine yeterlilik hususunda dünyada sondan sekizinci sırada yer almaktadır.

* * *

Türkiye tarımda sahip olduğu potansiyel açısından diğer birçok ülkeye göre daha şanslı, mevcut tarımsal üretimini sürdürerek kendine yetecek konumdadır.

Ülkemizin ekolojik yapısı ve ürün çeşitliliği ile bölgesel konum ve lojistik avantajları ve belli ürünlerde dünyada ön sıralarda olunması en önemli avantajımız.

Ancak, salgından dolayı belirsizliklerin yoğunlaştığı, sınırların kapandığı, korumacılığın arttığı ve gümrük duvarlarının yükseldiği bir dönem yaşıyoruz.

Belli ülkeler kendi içinde ve aralarındaki hareket kısıtlamaları nedeniyle, diğer sektörlerde olduğu gibi gıdayla ilgili lojistik hizmetlerini de engelleyebilir.

Dolayısıyla tüm gıda tedarik zincirlerini bozabilir ve gıdaların teminini zorlaştırabilirler.

Bütün ülkeler gıda üretimlerini olabildiğince kendileri yapabilecek şekilde yeniden tasarlama yoluna gitmektedirler.