Ahmed Vefik Paşa Fezleke-i Osmani adıyla günümüzde lise dediğimiz Osmanlı’da Rüştüye diye anılan okullarda okunmak üzere tarih kitabı kaleme almış ve uzun zaman rüştiyelerde okutulduydu.
Germiyenoğlu Beyinin kızı, Devlet - Şah Hatun’un, Yıldırım Bayezid'le izdivaç yolundayken Beyliğinin, maruf Beldelerinden bazı ilçeleri çeyiz olarak verdiği bir vakıadır. Bu evliliğe dair, Fezlek-i Osmani de Başvekil Paşanın değerli kitabında Devlet Şah Hatun'un çeyizinden bahsettiydik.
Muhteşem bir tarihçi olan Ordinaryüs Profesör Dr. İsmail Hakkı Uzunçarşılı merhumun itirazından bahsedeceğim bu günkü yazımızda.
Osmanlı kaynaklarına göre; Yıldırım Bayezid'in izdivaç ettiği hanım sayısı, Germiyanoğlu Süleyman Şahın kızı Devlet -Şah Hatun ile başlar ve bu birincidir.
2. si ise, Sırp Kralı Lazar'ın kızı Maria veya Olivera Despina'dır. 3. hanımı ise Aydınoğlu Beyliğinin reisi İsa Bey'in kızı Hafsa Hatundur.
Devlet-Şah Hatun, annesi tarafından Mevlâna Celâleddin Rumî’ye Mevlâna’nın oğlu Veled Çelebi'nin kızı Mutahhare Hatundan dünyaya gelmesiyle mensubdur. Düğünleri h.778/m.1378' de yapılırken çeyiz olarak Germiyanoğlu Tavşanlı, Emet, Simav şehirlerini verdi.
Devlet Hatun, İsa ve Musa Çelebileri dünya'ya getirmiştir. Devletşah Hatun 1414'de, Bursa'da vefat ettiğinde 1402'de
husule gelen Ankara hezimeti ve kocası Yıldırım Bayezid'in vefatının üzerinden on iki yıl geçmişti. Tabii ki, iki oğlunun taht kavgalarının da şahidi olduğunu göz önüne alırsak bir hayli muzdarip kılıcı geçirdiğine hükmedebiliriz.
Bir rivayete göre Devlet Hatun’un Çelebi Mehmed'in de, validesi olduğu söylenirse de, bu hususu doğrulayan
herhangi bir kayıt olmadığını, tam tersine Çelebi Mehmed Sultan’ın annesinin, bir mühtedi olan, h.816/m.1414'de ölen, adının dahi bilinmediğini, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, vesikalarla ispat edilmiş demektedir.
Yıldırım'ın ikinci hanımı Sırp Kralı Lazar'ın kızıdır. Kosova savaşı sonrasında Lazar'ın yerine geçen Lazaroviç'le anlaşan
Yıldırım Bayezid, bu evliliği siyasi açıdan pek münasip gördü. Olivera Despina adlı bu hanımın Maria diye anıldığı varittir. Osmanlı tarihçileri bu kadının, padişahı baştan çıkardığını bu işte sadrazam Çandarlı Ali Paşa’nın da engelleme yerine teşvikkâr olması ayrı bir talihsizlik ise de Yıldırım'a düşen cihangir bir ruha sahip olma, yürekli ve bilekli bir dev şahsiyet olarak kendisini taşımak ve muhafaza etmek olmalıydı. Hemen ilâve edelim ki, bu hanımın erkek kardeşi Stefan, Ankara Savaşı esnasında bozgun husule geldiğinde sadrazam'dan tutunda, evlâtlarının çoğunun firar yoluna düştüğünde, eniştesini yani padişahı bırakmayarak onunla birlikte kılıç salladığını, kaim biraderin sadık bir kimse olarak temayüz ettiğini hatırlatalım. Maria Despina'nın Müslüman ismi alıp almadığını, İslâmla şereflenip şereflenmediğine dâir bir bilgiye de sahip değiliz. Ancak Yıldırım Bayezid' den, olan iki kızı ile beraber Bursa Yenişehir'de Timur'un adamları tarafından yakalanmışlar ve Kütahya'da bulunan Timurlenke gönderilmiş ve Timur'un da bu hanımı, Saki gibi yâni içki dağıtıcısı olarak sofrasında bulundurduğu mehazımız olan, ‘Padişahların Kadınları ve Kızları’ adlı kitapta, 8. sahifede yer
almaktadır.
Bayezid'in 3. hanımı olarak da Aydınoğlu Beyliği’nin Reisi Isa Bey'in kızıdır. Kosova Zaferi sonrasında Anadolu
Beyliklerini Osmanlı genişlemesini engellemek ve onlarca yutulmayı önlemek için kurdukları komployu haber alan Yıldırım Bayezid, en iyi müdafaa hücumdur anlayışı içinde bunların üzerine tek tek yürüdü. Aydınoğlu Isa Bey, Yıldırım karşısında harben bir şey yapamayacağını kestirdiğinden ve bu arada da, Hafsa Hatun'un talibi olan Yıldırım'ı kendine damat olarak uygun gördüğünü söyleyince iş kolaylaştı.
Osmanlıya akraba olurken, topraklarının bir bölümünü de böylece, muhafaza etmiş oldu. Hafsa Hatun hakkında fazla bir bilgi sahibi olmadığımız gibi Tire'de, bir çeşme, Bademiye'de bir zaviye yaptırdığını, Vakıflar kuran biri olduğunu öğreniyoruz.
Yukarıda saydığımız üç hanımın dışında Alderson’un, iddiasına göre Osmanlı Devleti’nin bu 4. padişahı şu kadınlarla da izdivaç yapmıştır:
'Salono Kontu Louise Fadrique'nin kızı Maria, 5. Jan Paleologos'un adı bilinmeyen kı zı Angelina, Macar John'un kızı Maria, Kostantinin adı bilinmeyen kızı olmak üzere dört hanımı ileri sürer.
Bizim kaynaklarımızda bunlara dâir hiçbir kayıt yoktur. Bu bakımdan böyle iddiaları da ihtiyatla karşılamak gerekir ve hedefleri meçhul iftiralar olarak değerlendirmek yanlış olmaz .
Devam edecek…
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
METİN HASIRCI
YILDIRIM BAYEZİD'İN HANIMLARI VE ÇOCUKLARI - 1
Ahmed Vefik Paşa Fezleke-i Osmani adıyla günümüzde lise dediğimiz Osmanlı’da Rüştüye diye anılan okullarda okunmak üzere tarih kitabı kaleme almış ve uzun zaman rüştiyelerde okutulduydu.
Germiyenoğlu Beyinin kızı, Devlet - Şah Hatun’un, Yıldırım Bayezid'le izdivaç yolundayken Beyliğinin, maruf Beldelerinden bazı ilçeleri çeyiz olarak verdiği bir vakıadır. Bu evliliğe dair, Fezlek-i Osmani de Başvekil Paşanın değerli kitabında Devlet Şah Hatun'un çeyizinden bahsettiydik.
Muhteşem bir tarihçi olan Ordinaryüs Profesör Dr. İsmail Hakkı Uzunçarşılı merhumun itirazından bahsedeceğim bu günkü yazımızda.
Osmanlı kaynaklarına göre; Yıldırım Bayezid'in izdivaç ettiği hanım sayısı, Germiyanoğlu Süleyman Şahın kızı Devlet -Şah Hatun ile başlar ve bu birincidir.
2. si ise, Sırp Kralı Lazar'ın kızı Maria veya Olivera Despina'dır. 3. hanımı ise Aydınoğlu Beyliğinin reisi İsa Bey'in kızı Hafsa Hatundur.
Devlet-Şah Hatun, annesi tarafından Mevlâna Celâleddin Rumî’ye Mevlâna’nın oğlu Veled Çelebi'nin kızı Mutahhare Hatundan dünyaya gelmesiyle mensubdur. Düğünleri h.778/m.1378' de yapılırken çeyiz olarak Germiyanoğlu Tavşanlı, Emet, Simav şehirlerini verdi.
Devlet Hatun, İsa ve Musa Çelebileri dünya'ya getirmiştir. Devletşah Hatun 1414'de, Bursa'da vefat ettiğinde 1402'de
husule gelen Ankara hezimeti ve kocası Yıldırım Bayezid'in vefatının üzerinden on iki yıl geçmişti. Tabii ki, iki oğlunun taht kavgalarının da şahidi olduğunu göz önüne alırsak bir hayli muzdarip kılıcı geçirdiğine hükmedebiliriz.
Bir rivayete göre Devlet Hatun’un Çelebi Mehmed'in de, validesi olduğu söylenirse de, bu hususu doğrulayan
herhangi bir kayıt olmadığını, tam tersine Çelebi Mehmed Sultan’ın annesinin, bir mühtedi olan, h.816/m.1414'de ölen, adının dahi bilinmediğini, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, vesikalarla ispat edilmiş demektedir.
Yıldırım'ın ikinci hanımı Sırp Kralı Lazar'ın kızıdır. Kosova savaşı sonrasında Lazar'ın yerine geçen Lazaroviç'le anlaşan
Yıldırım Bayezid, bu evliliği siyasi açıdan pek münasip gördü. Olivera Despina adlı bu hanımın Maria diye anıldığı varittir. Osmanlı tarihçileri bu kadının, padişahı baştan çıkardığını bu işte sadrazam Çandarlı Ali Paşa’nın da engelleme yerine teşvikkâr olması ayrı bir talihsizlik ise de Yıldırım'a düşen cihangir bir ruha sahip olma, yürekli ve bilekli bir dev şahsiyet olarak kendisini taşımak ve muhafaza etmek olmalıydı. Hemen ilâve edelim ki, bu hanımın erkek kardeşi Stefan, Ankara Savaşı esnasında bozgun husule geldiğinde sadrazam'dan tutunda, evlâtlarının çoğunun firar yoluna düştüğünde, eniştesini yani padişahı bırakmayarak onunla birlikte kılıç salladığını, kaim biraderin sadık bir kimse olarak temayüz ettiğini hatırlatalım. Maria Despina'nın Müslüman ismi alıp almadığını, İslâmla şereflenip şereflenmediğine dâir bir bilgiye de sahip değiliz. Ancak Yıldırım Bayezid' den, olan iki kızı ile beraber Bursa Yenişehir'de Timur'un adamları tarafından yakalanmışlar ve Kütahya'da bulunan Timurlenke gönderilmiş ve Timur'un da bu hanımı, Saki gibi yâni içki dağıtıcısı olarak sofrasında bulundurduğu mehazımız olan, ‘Padişahların Kadınları ve Kızları’ adlı kitapta, 8. sahifede yer
almaktadır.
Bayezid'in 3. hanımı olarak da Aydınoğlu Beyliği’nin Reisi Isa Bey'in kızıdır. Kosova Zaferi sonrasında Anadolu
Beyliklerini Osmanlı genişlemesini engellemek ve onlarca yutulmayı önlemek için kurdukları komployu haber alan Yıldırım Bayezid, en iyi müdafaa hücumdur anlayışı içinde bunların üzerine tek tek yürüdü. Aydınoğlu Isa Bey, Yıldırım karşısında harben bir şey yapamayacağını kestirdiğinden ve bu arada da, Hafsa Hatun'un talibi olan Yıldırım'ı kendine damat olarak uygun gördüğünü söyleyince iş kolaylaştı.
Osmanlıya akraba olurken, topraklarının bir bölümünü de böylece, muhafaza etmiş oldu. Hafsa Hatun hakkında fazla bir bilgi sahibi olmadığımız gibi Tire'de, bir çeşme, Bademiye'de bir zaviye yaptırdığını, Vakıflar kuran biri olduğunu öğreniyoruz.
Yukarıda saydığımız üç hanımın dışında Alderson’un, iddiasına göre Osmanlı Devleti’nin bu 4. padişahı şu kadınlarla da izdivaç yapmıştır:
'Salono Kontu Louise Fadrique'nin kızı Maria, 5. Jan Paleologos'un adı bilinmeyen kı zı Angelina, Macar John'un kızı Maria, Kostantinin adı bilinmeyen kızı olmak üzere dört hanımı ileri sürer.
Bizim kaynaklarımızda bunlara dâir hiçbir kayıt yoktur. Bu bakımdan böyle iddiaları da ihtiyatla karşılamak gerekir ve hedefleri meçhul iftiralar olarak değerlendirmek yanlış olmaz .
Devam edecek…