İshal Haberleri - Son Dakika İshal Haber Güncel Gelişmeler

Uzmanlar ishal ve mide problemleri konusunda vatandaşları uyardı

Medical Point Gaziantep Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. M. Sait Dağ, yaz aylarında artış gösteren ishal ve mide problemleri konusunda vatandaşları uyardı. Özellikle hijyen kurallarına dikkat edilmemesi durumunda, bu rahatsızlıkların ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirtti. Doç. Dr. M. Sait Dağ, yaz aylarında ishal vakalarının artmasının temel nedeninin sıcak havaların, gıda ve su kaynaklarının bozulmasını kolaylaştırması olduğunu vurguladı. Doç. Dr. M. Sait Dağ, "Yaz mevsimiyle birlikte artan sıcaklıklar, sadece bunaltıcı havaları değil, aynı zamanda bazı sağlık risklerini de beraberinde getiriyor. Özellikle sindirim sistemi, sıcak havalarda bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale geliyor. En sık karşılaşılan sorunlardan biri ise yaz ishali. Gıdaların uygun şartlarda saklanmaması, dışarıda tüketilen yiyeceklerin hijyenik olmaması, çiğ sebze ve meyvelerin yeterince yıkanmadan tüketilmesi ishal riskini artırır" dedi. Doç. Dr. Dağ, "Yaz ishalinde en sık görülen belirtiler şu şekilde sıralanıyor. Sık ve sulu dışkılama, Karın ağrısı ve mide krampları, Bulantı ve kusma, Halsizlik ve bazı durumlarda yüksek ateş, Bu belirtiler özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için daha ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Yaz ishaliyle mücadelede en etkili yol hijyen kurallarına uymaktır. Eller sık sık sabunla yıkanmalı, özellikle yemeklerden önce ve tuvalet sonrası temizlik ihmal edilmemelidir. Dışarıda tüketilen yiyeceklerin taze, temiz ve güvenilir olmasına dikkat edilmeli; açıkta satılan gıdalardan kaçınılmalıdır. Ayrıca, içme suyunun kaynağı mutlaka güvenilir olmalı. Evde de gıdalar buzdolabında uygun sıcaklıkta saklanmalı, açıkta bırakılmamalıdır" ifadelerine yer verdi. "Temiz su tüketin, ellerinizi sık sık yıkayın, açıkta satılan yiyeceklerden kaçının" Yaz ishali genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçse de, vücut sıvı kaybına karşı bol su içilmesi gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Dağ, "Üç günden uzun süren ishal, yüksek ateş, aşırı halsizlik ve susuzluk belirtileri ciddiye alınmalıdır. Bu durumda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı. Basit görünen bu rahatsızlıklar, zamanında müdahale edilmezse daha ciddi komplikasyonlara neden olabilir. İshal, her ne kadar yaz aylarında sık karşılaşılan bir sorun olsa da, hijyen ve doğru beslenme alışkanlıkları ile büyük ölçüde önlenebilir. Temiz su tüketin, ellerinizi sık sık yıkayın, açıkta satılan yiyeceklerden kaçının. Sağlıklı bir yaz geçirmek sizin elinizde" diye konuştu.

Dışarıdan Yemek Yerken Dikkat

Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Çocuk Acil Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Cahit Temizkan, çocuklarda kusma ve ishalin yaygın nedenleri hakkında bilgilendirmede bulundu. İshal ve kusma vakalarının özellikle yaz aylarında artış gösterdiğine dikkat çeken Dr. Temizkan, "İshal çocuğun gaita sayısının normalde yaptığından daha fazla sayıda ve sulu yapmasıdır. İshal esas olarak vücudun kendini savunmasıdır. Vücut kendisi için zararlı olduğu şeyleri kusma ve ishal olarak dışarı atar ve temizler. Çocuk için tehlikeli olan su ve tuz kaybıdır. Çocuğa yeterli su ve tuz verilirse ishal 3-7 gün içerisinde kendiliğinden düzelir" dedi. İshalin ekseriya virüsler olmakla birlikte, bakteri, mantar, parazit, bakteri toksinleri, alışık olunmayan gıda, fazla besleme, hijyenik şartlara uygun olmayan gıda alımı, hasta kişilerle temas sonucu meydana geldiğini vurgulayan Temizkan, "Hastalık etkenleri ağız yoluyla alınır. Bu yüzden gıda hijyeni ve el hijyenine dikkat etmek gerekir. İshalin yaz aylarında yiyecek ve hijyen zinciri bozulması, çiğ sebze ve meyvelerin yıkanmadan yenmesi, gıdaların çabuk bozulması, çocukların tatil nedeni ile farklı bölgelere giderek alışık olmadığı gıda ve çevre şartları ile karşılaşması, toplu ikramlarda gıdanın dışarıda fazla beklemesi, uygun olmayan şartlarda bekletilmiş gıdaların tüketilmesi, deniz ve havuza gitmeleri ishalin yaygın olarak görülmesine neden olur" şeklinde konuştu. "Çok iyi bakımlı havuzlarda bile ishal riski devam eder" Havuzların hacminin denizle karşılaştırıldığında daha küçük olduğunu belirten Dr. Temizkan, "Havuza girenlerin atıkları ile su kirlenir. Hastalık yapan etkenler havuzda birkaç saatten birkaç güne kadar canlılığını korur. Bazı hastalık yapıcı etkenler klora da dayanıklı olabilir. Dezenfeksiyon sistemleri mükemmel olan, çok iyi bakımlı havuzlarda bile ishal riski devam eder. Denize girerken kanalizasyona karışan alanlara yakın bölgelerde ve şiddetli yağmurlar sonrasında, durgun ve kirli sularda, yüzeyi köpüklü ve yeşil görünümde olan denizde yüzülmemesine dikkat edilmelidir" ifadelerini kullandı. "Kaybedilen su ve tuz yerine konmalıdır" Kusma ve ishal durumunda evde uygulanabilecek ilk yardım yöntemleri hakkında bilgi veren Temizkan, "İshal ve kusma olduğunda öncelikle kaybettiği su ve tuz yerine konmalıdır. Ağızdan besleme kesilmemelidir. Evde çocuk normal gıdası ile beslemeye devam etmelidir. Bağırsaklarda rahatsızlık olduğu için gıdaları ret edebilir. Israrcı olmamalı aralıklı olarak denenmelidir. Esas olan su ve tuz kaybıdır. Suyunu kesmemek gerekir. Sıvı gıda verirken suyun yanında ayran, süt teklif edilebilir. Bağırsak hassasiyeti nedeni ile gıdaları az az ve sık olarak vermek gerekir. Bir defasında 20-30 ml'den fazla vermemeli ve 20-30 dakika ara ile verilmelidir. Fazla verilen gıda kusmaya yol açar. Antibiyotik ekseriya gereksizdir. Kesinlikle kusma giderici ve ishal kesici ilaç verilmemelidir. Vücudun kendini temizlemesini engeller ve hastalığın daha uzun ve tehlikeli olmasına yol açar. Gıda olarak normal beslendiği gıdalar verilebilir. Havuç suyu, muz, yoğurt çorbası, pirinç suyu, ekmek, kraker, süt, yoğurt verilmelidir. Anne sütü alan bebekler emzirmeye devam edilmelidir. Kek, çok tatlı gıdalar, hazır meyve suyu, gazlı içecekler, kola, çikolata, çok yağlı yiyecekler verilmemelidir" dedi. "Dışarıdan yemek yerken dikkatli olunmalı" Yaz aylarında çocuklarda kusma ve ishal riskini azaltmak için alınabilecek önlemleri aktaran Temizkan, "Kolaylıkla bozulacağı için dışarıdan yemek yerken dikkatli olunmalı, görüntüsü ve tadı bozuk gıda tüketilmemeli, farklı bölgelere gidildiğinde alışık olunmayan gıda almaktan sakınmalı. Havuza girerken seçici olmalı, ayakların antiseptik solüsyonlar ile yıkandığı, havuza girmeden duş almanın ve bone kullanmanın zorunlu olduğu, düzenli dezenfeksiyon yapılan havuzlar tercih edilmeli. Buna rağmen bazı ishal yapıcı etkenlerin klora dayanıklılığı olduğu da akıldan çıkarılmamalıdır. Denize girerken sağlık kuruluşlarının uyarılarına dikkat edilmeli. Denize girilmesi önerilmeyen yerlere ve önerilmeyen zamanlara dikkat edilmeli, kanalizasyon karışan alanlara yakın bölgelerde ve şiddetli yağmurlar sonrasında, durgun ve kirli sularda, yüzeyi köpüklü ve yeşil görünümde olan denizde yüzülmemelidir. Çocuğun yüzerken su yutmaması söylenmelidir. Havuz suyu ile kıyaslandığında deniz suyu daha temizdir ancak mikroorganizmalar tuzlu suda hemen yok olmaz. Belli bir toplulukta birden yaygın ishal olduğunda etken nörovirus olabilir, köy ya da mahallenin su deposu incelenmelidir. Zorunlu hallerde suyun uygunluğundan kuşku duyuluyorsa en az 10 dakika kaynattıktan sonra kullanılabilir" şeklinde konuştu. "İshal etkenleri ağız yoluyla bulaştığı için hijyene dikkat edilmelidir" Hijyen ve beslenme alışkanlıkları konusunda ailelere tavsiyelerde bulunan Dr. Temizkan, "İshal etkenleri ağız yoluyla bulaştığı için hijyene dikkat edilmelidir. Hijyende en önemli yapılması gereken el yıkamadır. Eller bol sabunlu su ile yıkanmalıdır. Özellikle yemek yemeden önce eller mutlaka yıkanmalı. Çiğ sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı. Bozulduğundan şüphelenilen hiçbir gıda tüketilmemeli. Hijyenik olmayan şartlarda hazırlanmış veya saklanmış yiyecekler tüketilmemeli. Kirli sularda yakalanmış balık ve deniz ürünleri de ishal etkeni olabilirler. Alışılmış yeme alışkanlığında meydana gelen ani değişiklikler özellikle toplu ikramlar için hazırlanan yemeklerin uygun ortamda saklanmamış yiyecekler ishale yol açabilir. Enfeksiyon etkeni içeren gaita ile temas eden yiyecek ve içeceklerin tüketilmesiyle veya etkenle temas etmiş kirli ellerin ağıza temasıyla ya da bu ellerle hazırlanan yiyeceklerle bulaşabilir. Sulardan yakalanmış balık ve deniz ürünleri de ishale yol açar" ifadelerini kullandı. Bu durumlar varsa doktora başvurun İshalin esas olarak kendiliğinden geçebilecek bir hastalık olduğunu belirten Öğretim Üyesi Temizkan, evdeki ilk müdahaleye rağmen düzelmeyen hastalarda su ve tuz kaybı ilerlemeden erken dönemde sağlık kuruluşuna müracaat etmenin hayati önemi sahip olduğunu vurguladı. İshal kanlı ve sümüklü ise, 5-10 kereden fazla kusma varsa, ishal 5 günden uzun sürmüşse, ateş 39 derecenin üzerinde ve 2 günden uzun sürmüşse, su kaybı fazla veya ileri derecede olmuşsa mutlaka bir uzmana başvurulması gerektiğini de sözlerine ekledi. Su kaybının fazla olabileceğinin belirtileri sıralayan Temizkan, "Uykuya meyil, gözyaşında azalma, göz kürelerinde çökme, ağızda kuruma, bebeklerin bıngıldağında çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk, derin veya hızlı solunum, idrar miktarında azalma (bebekler için günde altıdan az idrar)" şeklinde örnekler verdi. Dalgınlık, kan basıncında düşme, hiç idrar çıkaramama, şok ve bilinç kaybının ileri derecede su kaybının belirtileri olduğunu ifade eden Temizkan, su kaybının hayati tehlike oluşabileceğinden en hızlı şekilde sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi gerektiğinin altını çizdi. "Korunma tedaviden daha ucuz ve zararsızdır" Hastalık geçiren çocukların iyileşme sürecini desteklemek için yapılması gerekenler hakkında bilgi paylaşan Temizkan, "İshal genellikle 3-7 günde geçer. 1 hafta sonra bağırsaklar eski haline döner. İshal sırasında çocukta hafif kilo kaybı olabilir. Ancak daha sonra çocuk eksik olanı kısa sürede tekrar alarak büyümesine devam eder. Vitamin veya özel bir diyet vermenin ispatlanmış yararı yoktur. Çinko ve probiyotik doktorunuz önermişse kullanılabilir. Rotavirus gibi aşısı olan durumlarda 3-6 aylarda 2 kez yaptırmak uygundur. Esas ağırlık verilmesi gereken korumadır. Korunma tedaviden daha ucuz ve zararsızdır" şeklinde açıklamasını tamamladı.

Çocuklarda uzun süren ishale dikkat etmelisiniz!

Bilecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Birimi Uzm. Dr. Esra Akkaya Yılmaz, çocuk sağlığı açısından önemli bir konu olan ishal, dünya genelinde yaygın bir sorun olduğunu söyledi. Özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda sık görülen bu durum, çocukların yaşam kalitesini etkilemekte ve ciddi sağlık sorunlarına sebep olmakta olduğunu anlatan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Birimi Uzm. Dr. Esra Akkaya Yılmaz, sözlerine şöyle devam etti; "İshal, 24 saatte üçten daha fazla sulu dışkılama veya sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde her zamankinden daha sık ve sulu dışkılama olarak tanımlanmaktadır.Hastalarda ishalin yanı sıra ateş, kusma, bulantı, karın ağrısı ve halsizlik görülebilmektedir. Havuz veya deniz suyunun yutulması, kirli su içmek, kirli sularla yıkanmış gıdaların tüketilmesi, açıkta satılan veya bozulmuş gıdalarıntüketilmesi ile gelişebilir. Çocuklardaki yaz ishali 3 ile 7 gün sürmektedir. Sürekli kusan, beslenemeyen, kanlı ishali olan ve vücutta su kaybı belirtisi olan çocuklar mutlaka doktora başvurmalıdır. Peki çocuklarda su kaybı belirtileri nelerdir?. Ağız ve dudak kuruluğu, uykuya meyil, göz kürelerinde çöküklük, nabızda hızlanma ve idrar miktarında azalma olarak sıralanabilir. İshal tedavisinde en önemli basamak hastanın sıvı ve elektrolit kaybını yerine koymaktır. İshali olan çocuk emzirme dönemindeyse emzirmeye mutlaka devam edilmelidir. Bu dönemde yağlı besinlerin ve paketli gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. İshale iyi gelen besinlerin başında patates, muz, pirinç lapası, yoğurt gelmektedir. İshal süresini kısalttığı belirtilen probiyotiklerin kullanımı da önerilmektedir." "Besinler, 4 dereceden daha sıcak yerlerde saklanmamalı, yeteri kadar ısıtılmalı ve bekletilmeden bir saat içerisinde tüketilmelidir" Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Birimi Uzm. Dr. Esra Akkaya Yılmaz açıklamasının devamında, "İshalden korunmak için hijyen şartlarının iyileştirilmesi ve el yıkamak çok önemlidir. Çocuğu beslemeden önce, bez değişimi veya tuvaletten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır. Artan mamalar kullanılmamalı, şişe su veya kaynatılmış su içilmelidir. Besinler, 4 dereceden daha sıcak yerlerde saklanmamalı, yeteri kadar ısıtılmalı ve bekletilmeden bir saat içerisinde tüketilmelidir. Çocuklarda sık görülen önemli morbidite ve mortalite sebebi olan ishallerin en sık sebebi virüslerdir. Virüsler içerisinde en önemli neden rotavirüslerdir. Bu sebeple rotavirüs aşılaması korunmada diğer bir seçenektir. Fekal-oral yolla bulaşan bu hastalık için hasta birey ile temas etmemek, hastayken kreş veya okullara gitmemek önerilmektedir" dedi.

“Et grubu bozulmaya ve bakteri üretmeye açıktır”

Memorial Kayseri Hastanesi Uzman Diyetisyeni Betül Merd, ısınan havalarda bozulan ürünlerin ishale sebep olduğunu ve genelde et grubunda yaşandığını söyleyerek, “Et grubu bozulmaya ve bakteri üretmeye açıktır” dedi. İshal durumunda muz ve patates tüketiminin olması gerektiğini söyleyen Uzman Diyetisyen Betül Merd, “Havaların ısınması ile birlikte gıdalarda da bozulma riski artabiliyor ve bu sebepten ishallerde artışlar olabiliyor. Burada da ishal durumunda elektrolit kaybı olduğu için kişilerin öncelikle mutlaka su tüketimini arttırması lazım. İshal geçene kadar da lifli besinlere biraz ara vermeleri gerekiyor. Muz tüketimi artırılabilir, patates tüketimi ishale çok iyi gelecektir tüketimi arttırılabilir. Su ve mineral kaybı olduğu için yine sade bir maden suyu tüketimi önerebiliriz kaybı yerine tekrardan koymaları için. Tuz tüketimini orada arttırmış oluyoruz çünkü bir miktar tuz kaybı da oluyor” dedi. Betül Merd, özellikle et grubunun bozulmaya ve bakteri üretmeye açık olduğunu söyleyerek, “İshal vakalarını azaltmak için saklama koşullarına dikkat etmemiz lazım. Dışarıda ürün bekletmememiz lazım, bulaş riskine dikkat etmemiz lazım ve artı 4 derecede saklamamız lazım gıdaları. Genelde et grubu ile ilgili sıkıntılar yaşayabiliyoruz. Et grubu bozulmaya açıktır. Mikrop ve bakteri üretmeye açıktır. O yüzden bu besinlere dikkat edilmesinde fayda var. Mesela pidecilerde en çok rastladığımız şey dışarıda bekleyen kıyma sürekli pide haline getiriliyor ama uzun saatler dışarıda kalıyor. Orada farkına çok varılmıyor ve baharatlı olduğu için tadıyla ilgili de çok farkında olamıyor kişiler. Fakat sonrasında zehirlenmelere ve ishale sebep olabiliyor” ifadelerini kullandı.

Dr. Mesut Arslandan Çocuklarda İshale Dikkat

İshalin çocuk sağlığı açısından önemli bir konu olduğunu ve dünya genelinde yaygın bir rahatsızlık olarak karşımıza çıktığını belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mesut Arslan, yeterli sıvı tedavisi ishallerin ana tedavisini oluşturduğunu söyledi. Özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda sık görülen bu durum olan ishal, çocukların hayat kalitesi etkileyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirten Medicana Bursa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mesut Arslan, "İshal, sindirim sisteminin normal çalışmasını bozan bir durumdur ve genellikle sulu dışkılama, sık tuvalete çıkma ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. 5 yaş altındaki çocukların yılda 3-9 kez ishal atağı geçirebilir. Çocuklarda ishalin birçok nedeni olabilir. En yaygın olanları virüsler, bakteriler ve parazitlerdir. Ayrıca, beslenme alışkanlıkları, hijyen şartları ve su kalitesi gibi faktörler de ishal riskini etkileyebilir. İshalin tedavisi ve yönetimi, rehidrasyonun sağlanması, uygun beslenme ve enfeksiyonun kontrol edilmesi gibi önlemleri içerir. İshaller hijyen şartlarının ve sağlık sisteminin geri olduğu, altyapının yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülmektedir. Günde üç veya daha fazla sayıda ve normale göre daha yumuşak veya sulu dışkılama olarak tarif edilir. Ateş veya kusma eşlik edebilir. İshal genel olarak 7 günden daha kısa sürer, iki haftadan daha kısa süren ishal ve kusma ataklarının hepsi akut ishal olarak adlandırılır. Özellikle yeterli sıvı tüketebilen sağlıklı fertlerde hastalık kendini sınırlar ve kendiliğinden iyileşir. Ancak, küçük çocuk ve bebeklerde sakatlık ve ölüme sebebiyet verebilir" dedi. "İshal enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan sebeplerle meydana gelebilir" diyen Arslan, "Enfeksiyona bağlı ishallere virüs, bakteri, parazit ve mantarlar sebep olur. Çocukluk çağında enfeksiyona bağlı ishallerin çoğu viral sebeplidir. Viral ishal, bu gruptaki infeksiyonların büyük bölümünü kapsar ve özellikle 5 yaş altı çocuklarda en sık sebeptir. Rotaviruslar, dünya genelinde yılda 500 bin, günde yaklaşık bin 600 çocuğun ölümünden sorumludur. Ülkemizde yapılan çalışmalarda ise 5 yaş altı çocuklarda görülen ishallerin yüzde 30-50'sinden rotavirusların sorumlu olduğu görülmüştür. Rotavirus ishali primer olarak 2 yaş altındaki çocukların akut infeksiyonudur ve sulu dışkılama ve kusma ile karakterizedir. Rotavirus infeksiyonları herhangi bir bulgu vermeden seyredebildiği gibi, ağır ishallere de sebep olabilmektedir" şeklinde konuştu. Genellikle kusmanın hastalığın ilk iki gününde olduğunu ve ateş görüldüğünü belirten Uzm. Dr. Arslan, "İshal mikrobu, insandan insana özellikle de bir çocuktan diğerine kolaylıkla bulaşabilir. Genellikle, tuvalet temizliğini tam olarak öğrenememiş küçük çocuklar arasında hızla yayılabilir. Çocuklar ve yetişkinler tuvalete gittikten hemen sonra ellerini doğru bir şekilde yıkamalıdır. Yeterli sıvı tedavisi ishallerin ana tedavisini oluşturur. Ağızdan sıvı tedavisi hafif ve orta şiddetteki olgularda yeterli olur ancak tedavi hastanın sıvı ve elektrolit kaybını karşılayacak şekilde hazırlanmış olan sıvıları kapsamalıdır (ORS). Ağızdan sıvı tedavisinin (ORS) erken uygulanması, daha az hastane yatışına sebep olur" dedi.

Çocuklarda Şiddetli İshale Dikkat!

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erkan Yetmiş, Adenovirüs ve Rota Virüs enfeksiyonlarının şiddetli ishallere sebep olabildiği ve kreşlerde salgın vakalarının arttığını bildirdi. Diyarbakır Memorial Hastanesinde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erkan Yetmiş, sıcak havaların artmasıyla çocuklarda ishal vakalarında artış yaşandığını söyleyerek, bu enfeksiyonun insandan insana bulaşarak yayıldığını kaydetti. Dr. Yetmiş, “Malumunuz yaz ayları gelmeye başladı. Bununla birlikte ishal vakalarında artış yaşanıyor. Özellikle kreşlerde salgınlar artmış durumda. Yaz aylarının gelmesiyle daha çok Adenovirüs ve Rota Virüs enfeksiyonları şiddetli ishallere sebep olabilmekte. Bu ishaller de çocuklarda sıvı kaybı ve hastane yatışlarıyla seyredebilmektedir. İshal, kaka sıklığının ve yumuşaklığının artması diye tarif ederiz. Buna sebep olan virüslerde herhangi bir tedavi yok maalesef. Evde destek tedavisi ve probiyotiklerle tedavi ediyoruz. Özellikle evde yoğurt, ayran, muz, makarna, pilav, haşlanmış patatesin yanı sıra, yoğurt, mısır nişastası ve muzu karıştırarak oluşturduğumuz kür çocuklara iyi gelecektir. Gün içerisinde çocuklarımıza bunları yedirdiğimiz takdirde ishal sıklığı azalıyor” dedi. Evde uygulanan ek gıda takviyeleriyle hastalığın geçmemesi durumunda hastaneye başvurulması gerektiğine dikkat çeken Yetmiş, “Bahsettiğim önerilere rağmen çocuğunuzun ishali durmuyorsa, kusma varsa o zaman mutlaka çocuk doktoruna başvurmalısınız. Hem damardan tedavi hem kan tahlillerine bakıyoruz. İshal olmasına sebep olan bakteriyse eğer antibiyotik tedavisine başlıyoruz. Virüs ise eğer damardan tedavi ya da hastane yatışı ile tedavisi gerçekleştiriyoruz. Eğer çocuk çok sıvı kaybederse, kan değerlerinde bozulmaya, hatta yoğun bakım ve ölüme kadar da gidebilir. O yüzden çocuğunuz çok kusuyorsa, çok ishali varsa mutlaka doktorunuza başvurmalısınız” ifadelerine yer verdi.

Mevsim Geçişlerinde Çocuklarda İshale Dikkat

Çocuklarda ishalin en sık nedeninin virüsler olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nazlı Karakullukçu Çebi, “İshal, daha çok mevsim geçişi dönemlerinde gözlenir. Sulu kakaya; ateş, kusma, karın ağrısı ve iştahsızlık da eşlik edebilir. Bakteri ve parazitlerin sebep olduğu ishaller mikrobun bulaştığı yiyecek-içecek veya temas etmiş ellerin ağıza götürülmesi ile bulaşır. İshal sık karşılaşılan ve nadiren ciddi seyreden bir hastalık olmakla birlikte küçük bebeklerde ateş ve kusmanın eşlik ettiği durumlarda çocuk doktoruna başvurmak oldukça önemlidir” dedi. Liv Hospital Samsun Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nazlı Karakullukçu Çebi, mevsim geçişlerinde çocuklarda sıklıkla görülen ishal konusunda açıklamalarda bulundu. Çocuklarda ishalin en sık nedeninin virüsler olduğunu dile getiren Uzm. Dr. Çebi, “İshal, daha çok mevsim geçişi dönemlerinde gözlenir. Sulu kakaya; ateş, kusma, karın ağrısı ve iştahsızlık da eşlik edebilir. Bakteri ve parazitlerin sebep olduğu ishaller mikrobun bulaştığı yiyecek-içecek veya temas etmiş ellerin ağıza götürülmesi ile bulaşır. Virüslerin sebep olduğu ishaller temas ile kolayca bulaşabilmektedir. İshal sık karşılaşılan ve nadiren ciddi seyreden bir hastalık olmakla birlikte küçük bebeklerde ateş ve kusmanın eşlik ettiği durumlarda çocuk doktoruna başvurmak oldukça önemlidir” diye konuştu. "Belirtiler bir veya iki gün sürebilir” Çocuklarda ishalin genellikle 24-48 saat içinde düzelen kusma atağı ile başladığını belirten Uzm. Dr. Çebi, “Belirtiler bir veya iki gün süren hafif ishal ve bulantıdan, birkaç gün süren şiddetli ve bol sulu dışkılamaya kadar değişkendir. İshal, genellikle 24 saat içinde en az üç kez gözlenen yumuşak kıvamlı veya sulu dışkılama olarak ifade edilmektedir” şeklinde konuştu. "Yüksek ateş görülebilir" Uzm. Dr. Çebi, çocuklarda ani başlangıçlı ishalin yaygın belirtileri ile ilgili şunları söyledi: " Yumuşak kıvamlı veya sulu dışkılama, dışkılama ile rahatlayan ve kramplar halinde gelen karın ağrısı atakları, bulantı ve kusma, yüksek ateş, kas veya baş ağrısı. Yumuşak kıvamlı dışkılama, bağırsaklar normal düzenine dönmeden bir hafta kadar daha sürebilir. Bazı çocuklar, akut ishalden sonra zaman içinde düzelen geçici bir laktoz intoleransı geliştirirler; bu durumda süt içtikten veya süt ürünleri tükettikten sonra yumuşak kıvamlı dışkılarlar. İdrar çıkışında azalma, ağız kuruluğu, gözyaşında azalma, göz kürelerinde çöküklük, halsizlik ve huzursuzluk sıklıkla gözlenebilen dehidratasyon belirtileridir. Ancak, acil tıbbi yardım alma gereksinimi ifade eden uykuya meyilllilik, soluk veya alacalı bir cilt, soğuk el ve ayaklar, ıslak bez sayısında ciddi azalma, hızlı ve yüzeysel soluma gibi belirtiler dehidratasyonun şiddetli olduğunu göstermektedir” ifadelerini kullandı. "Bol su tüketimi önemli" Bol su tüketiminin öneminden bahseden Uzm. Dr. Çebi, “Çok sulu sümüksü ve kanlı dışkı, siyah-katran rengi dışkı, idrar yapamama ya da idrar renginde kırmızılık önemlidir. Bu durumu çocuk doktorunuzla mutlaka görüşmelisiniz. Evde bol su ve anne sütü ile sık besleme uygulanmaktadır. Şekerli, yağlı salçalı gıdalar verilmemelidir. Yağlı gıdalar, meyve suları ve çok şekerli içecekler ishali arttırabilir. İshale yönelik ilaç tedavisi doktorunuz önermedikçe gerekli değildir. Destek için doğal ya da ilaç formunda probiyotikler kullanılabilir. 1 yaşından küçük bebekler, kanlı ishal, kusma ağızdan beslenememe, uyuklama hali, halsizlik, ağız kuruluğu, idrarda azalma ve yüksek ateş durumunda hemen çocuk doktoruna başvurulmalıdır, gözetim altında tutulmalıdır" açıklamasında bulundu.

İshale Bağlı Sıvı Kaybına Dikkat!

İshal olarak bilinen ve tüm bağırsak sistemini tutan mikroorganizmalarla oluşan enfeksiyon durumuna Gastroenterit adı verilir. Tüm yaş gruplarında görülmekle birlikte çocuklarda daha sık rastlanır. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Emin Yılmaz, “Gelişmemiş ve az gelişmiş ülkeler başta olmak üzere, dünyada ölüm sıklığında ikinci sırada yer alan ishal, ülkemizde ise çocuklarda 4, tüm yaş gruplarında 10’uncu sırada bulunuyor” diyerek ishalden korunma yöntemlerini anlattı. Virüs, bakteri ve parazitler, bağırsak enfeksiyonlarına neden olabilir. Çocuklarda rota virüs, erişkinlerde ise norovirüs; gastroenterit yani ishalin başlıca nedenidir. Erişkinlerde ayrıca E. Coli, Camphylobacter, Salmonella (tifo), Shigella (dizanteri) gibi bakteriler de etkenler arasında sayılır. Besin zehirlenmeleri de bakterilerle ortaya çıkarken, bağırsak solucanları ve tenyalar gibi parazitler de etkilidir. Besin zehirlenmeleri bulantı-kusma, karın ağrısı (kramp tarzında) bağırsaklarda gürültü, ishal ve ağız kuruluğu gibi şikayetlerle başlar, tanı ve tedavi gecikmesi ve etkenin özelliklerine göre ateş, ileri derecede halsizlik, bitkinlik ve kanlı dışkı görülebilir. İshalin yol açtığı sıvı kaybı ve elektrolit (sodyum, potasyum, klor) bozukluğu nedeniyle bilinç bulanıklığı ve koma gelişebilir. Zamanında ve yeterli tedavi yapılamazsa ölümle sonuçlanabilir. Bağırsak enfeksiyonlarının çözümü antibiyotik değil Nadiren bazı ilaçlar da bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir. Virüslere bağlı bağırsak enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedaviye bir katkısı olmaz. Gastroenterit, enfeksiyona neden olan etkenlerin vücuda girip coğalarak vücut savunma mekanizmalarını yenmesi sonucu ortaya çıkar. Medicana Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Emin Yılmaz, “Bağırsak enfeksiyonlarının bulaşma yolları, özellikle temizlik sorunu sonucunda oral-fekal bulaşım denen ağız ve dışkı yolu ile olur. Hijyene dikkat edilmeden hazırlanan ve uzun süre uygun olmayan ortamlarda bekleyen sıvı ve katı gıdalar ile kirli sulardan dolayı bulaşır. Özellikle el hijyenine dikkat edilmeli çünkü hastalık yapan etkenler ağız yolu ile vücuda girmektedir. Bazen virüslerin oluşturduğu enfeksiyonlarda antibiyotik kullanım sonucu bağırsak içi yararlı bakterilerin ölmesi sonrasında hastalık şiddeti artabilir. Doktor önerisi olmadan bilinçsizce antibiyotik kullanılmamalıdır” diye konuştu. Bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir Bağırsak enfeksiyonunun, sıcaklıkların artmasıyla birlikte yaz aylarında daha sık görüldüğünü vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Emin Yılmaz, “Genellikle bol sıvı alımı, uygun gıda tüketimi ve istirahat ile 1-2 gün-1 hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Çoğu hasta doktora başvurma ihtiyacı hissetmez. Hastalık döneminde özellikle kaybedilen sıvıyı tamamlamak için günde 2-3 litre arasında sıvı alınmalıdır. Bol sulu ve lifsiz gıda, yağsız ya da az yağlı ve baharatsız gıdalar tüketilmeli ve bu dönemde şekerli gıdalardan uzak durulmalıdır” önerisinde bulundu. Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, kendiliğinden iyileşmeyen ishal durumlarıyla ilgili ise “Eğer semptomlar şiddetli ve uzun süre devam ediyorsa, yüksek ateş varsa, bulantı-kusma nedeniyle beslenemiyor ve sıvı tüketilemiyorsa, vakit kaybetmeden sağlık merkezinde hastanın durumu, şiddeti açısından değerlendirilerek gerekirse hastaneye yatırılıp tedavisi uygulanmalıdır” dedi. Gastroenterit tanısı için önce hekim hastanın hikayesinde, yediği içtiği gıda, kullandığı ilaçlarla ilgili bilgilerle beraber ne zamandan beri olduğu, dışkılama sıklığı ve kıvamı, rengi gibi bilgiler alır. Muayene ve sonrasında gayta ve kanda bazı değerlere bakılıp etken bulunarak tedavi düzenlenir.

Uzmanı uyarıyor! Çocuklarda görülen ishale dikkat!

Medicana Bursa Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Mesut Arslan, "5 yaş altındaki çocukların yılda 3-9 kez ishal atağı geçirdikleri bildirilmiştir. İshaller hijyen şartlarının ve sağlık sisteminin geri olduğu, altyapının yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülmektedir. İshal sulu veya yumuşak sık dışkılamadır. Günde üç veya daha fazla sayıda ve normale göre daha yumuşak veya sulu dışkılama olarak tarif edilir. Ateş veya kusma eşlik edebilir. İshal genel olarak 7 günden daha kısa sürer, iki haftadan daha kısa süren ishal ve kusma ataklarının hepsi akut ishal olarak adlandırılır. Özellikle yeterli sıvı tüketebilen sağlıklı fertlerde hastalık kendini sınırlar ve kendiliğinden iyileşir. Ancak, küçük çocuk ve bebeklerde sakatlık ve ölüme sebebiyet verebilir" dedi. "İshal enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan sebeplerle meydana gelebilir" diyen Arslan, "Enfeksiyona bağlı ishallere virüs, bakteri, parazit ve mantarlar sebep olur. Çocukluk çağında enfeksiyona bağlı ishallerin çoğu viral sebeplidir. Viral ishal, bu gruptaki infeksiyonların büyük bölümünü kapsar ve özellikle 5 yaş altı çocuklarda en sık sebeptir. Rotaviruslar, dünya genelinde yılda 500 bin, günde yaklaşık bin 600 çocuğun ölümünden sorumludur. Ülkemizde yapılan çalışmalarda ise 5 yaş altı çocuklarda görülen ishallerin yüzde 30-50'sinden rotavirusların sorumlu olduğu görülmüştür. Rotavirus ishali primer olarak 2 yaş altındaki çocukların akut infeksiyonudur ve sulu dışkılama ve kusma ile karakterizedir. Rotavirus infeksiyonları herhangi bir bulgu vermeden seyredebildiği gibi, ağır ishallere de sebep olabilmektedir" şeklinde konuştu. Genellikle kusmanın hastalığın ilk iki gününde olduğunu ve ateş görüldüğünü belirten Uzm. Dr. Arslan, "İshal mikrobu, insandan insana özellikle de bir çocuktan diğerine kolaylıkla bulaşabilir. Genellikle, tuvalet temizliğini tam olarak öğrenememiş küçük çocuklar arasında hızla yayılabilir. Çocuklar ve yetişkinler tuvalete gittikten hemen sonra ellerini doğru bir şekilde yıkamalıdır. Yeterli sıvı tedavisi ishallerin ana tedavisini oluşturur. Ağızdan sıvı tedavisi hafif ve orta şiddetteki olgularda yeterli olur ancak tedavi hastanın sıvı ve elektrolit kaybını karşılayacak şekilde hazırlanmış olan sıvıları kapsamalıdır (ORS). Ağızdan sıvı tedavisinin (ORS) erken uygulanması, daha az hastane yatışına sebep olur. Hafif-orta, hatta ağızdan alabilen ağır sıvı kaybı olgularında bile ağızdan tedavi (ORS) tercih edilmelidir. İshal olan çocuk emzirme dönemindeyse mutlaka anne sütü almalıdır. Anne sütü, ishalden koruyan önemli bir besin kaynağıdır. Anne sütü alan bebekler daha çabuk iyileşmektedir. İshal süresince doğru beslenme çok önemlidir. Bu dönemde yağlı ve lifli yiyecekleri tüketmemek gerekir. Patates ve muz potasyum kaybını önlemek açısından önemli gıdalardır. İshale iyi gelen yiyecekler arasında çorba, haşlama, püre, makarna ve pirinç yer alır. Bunların tüketimi, ishali kesmek için faydalıdır. İshal tedavisinin en önemli kısmı sıvı ve elektrolit kaybını önlemektir. Hijyen şartlarının iyileştirilmesi, insan atıklarının kullanım ve içme suyuna karışmasının engellenmesi ve el yıkamak enfeksiyona bağlı ishali engeller" diye konuştu.