Tercih döneminde stresle başa çıkma ve doğru karar verme önerileri
YKS tercih döneminin başlamasına sayılı günler kala Uzman Psikolog Berfin Özcan, "İlgi alanlarınızı keşfedin, fuarlara katılın ve bilinçli tercihler için rehber programlardan faydalanın" şeklinde önerilerde bulunarak bu dönemde yapılması gerekenleri anlattı.
Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarının açıklanmasına günler kala, binlerce aday ve ailesi için hem heyecanlı hem de stresli bir süreç başladı. "Üniversiteye girişin son adımı olan tercih dönemi, yalnızca bir eğitim kararı değil; aynı zamanda gençlerin kariyer yolculuğunun, yaşam tarzlarının ve hayallerinin şekillenmesinde kritik rol oynayan bir dönüm noktası. Bu süreci bilinçli ve sağlıklı şekilde yönetebilmek, öğrencilerin ileride yaşayabileceği pişmanlıkların önüne geçilmesi açısından büyük önem taşıyor" diyen İstanbul Gelişim Üniversitesi'nden Uzman Psikolog Berfin Özcan da bu hassas dönemde adaylara ve ailelerine yol gösterecek önemli uyarılarda bulundu.
"Resmî olmayan bilgilere karşı dikkatli olun"
Tercih döneminin ilk ve en önemli adımının, ÖSYM tarafından yayımlanacak olan tercih kılavuzunun detaylı bir şekilde incelenmesi olduğunu vurgulayan Özcan, adayların süreci doğru yönetebilmesi için bilgiye dayalı kararlar vermesi gerektiğini ifade etti.
"Kılavuz; kontenjanlar, başarı sıralamaları, özel şartlar ve ek puanlar gibi tercih için kritik bilgiler içerir. Bu bilgileri göz ardı etmek, yanlış ve pişmanlık doğurabilecek tercihlere yol açabilir" dedi.
Özcan, özellikle sosyal medya platformlarında ve öğrenci forumlarında dolaşan bazı içeriklerin yanıltıcı olabileceğine dikkat çekerek adayların bu tarz kaynaklara temkinli yaklaşması gerektiğini belirtti. Bu dönemde yanlış ya da eksik bilgiyle hareket etmenin, adayların geleceğini olumsuz etkileyebileceğini söyleyen Özcan, bilgi doğrulama alışkanlığının altını çizdi.
"Bu tür platformlarda yapılan yorumlar kişisel deneyimlere dayanır ve herkes için geçerli olmayabilir. ÖSYM'nin resmî web sitesi ve üniversitelerin aday öğrenci sayfaları gibi doğrulanmış kaynaklardan bilgi alın" ifadelerini kullandı.
"Fuarlara katılın, akademisyenlerle görüşün"
Üniversite tanıtım fuarlarının, tercih döneminin en verimli araçlarından biri olduğunu dile getiren Özcan, adayların bu tür etkinliklerde edindikleri bilgilerin, karar verme süreçlerine ciddi katkı sunduğunu belirtti:
"Adayların, ilgi duydukları bölümlere dair akademisyenlerle doğrudan konuşma fırsatı bulmaları çok kıymetlidir. Bu sayede hem mesleği hem de eğitim ortamını yakından tanıyabilirler."
Bir üniversitenin sadece bölümleri ya da puanlarıyla değil, aynı zamanda sunduğu sosyal imkânlar, akademik kadrosu ve mezunlarının iş bulma oranlarıyla da değerlendirilmesi gerektiğini belirten Özcan, yüz yüze görüşmelerin bu konularda daha sağlıklı fikir vereceğini söyledi. Aday öğrencilere ve velilere çağrıda bulunan Özcan, tercih dönemini aktif bir araştırma süreci olarak görmelerini önerdi.
"Tercih döneminde ‘İGÜ Koçun Olsun' programından yararlanabilirsiniz"
Tercihlerin yalnızca sınav puanına göre yapılmasının riskli olabileceğini belirten Berfin Özcan, öğrencilerin kendi iç seslerine ve ilgi alanlarına kulak vermeleri gerektiğini vurguladı:
"Popüler ya da yüksek puanlı bölümleri seçmek, başarıyı garanti etmez. Aksine, öğrencinin ilgisini çekmeyen bir alanda mutsuz ve başarısız olma riski artar. Bu nedenle adaylar, ‘Ben bu alanda uzun vadeli bir hayat düşünebilir miyim?' sorusunu mutlaka kendilerine sormalı."
Bu noktada İstanbul üniversitelerinin sunduğu ‘İGÜ Koçun Olsun' programına da dikkat çeken Özcan, adayların bu süreçte bilimsel yöntemlerle kendilerini tanımalarının tercihlerini kolaylaştıracağını söyleyerek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Doğru tercih, yalnızca bir puana değil; kişinin kendini ne kadar tanıdığına dayanır. ‘İGÜ Koçun Olsun' programı, kişilik ve meslek uyum testleriyle öğrencilerin içsel eğilimlerini ve güçlü yönlerini ortaya çıkarıyor. Adaylara sadece bölüm önermekle kalmıyor, kim olduklarını fark etmelerine de yardımcı oluyor. ‘İGÜ Koçun Olsun', bir tercih rehberinden çok daha fazlası; bu, gençlerin hayat rotasını keşfetmesini sağlayan bir dönüşüm yolculuğu. Bu nedenle tercih döneminde bu tür rehberlik programlarından yararlanmak çok kıymetli."
Özcan, öğrencilerin yalnızca hayallerine değil, aynı zamanda gerçekçi hedeflerine de odaklanmaları gerektiğini belirtti.
"Sadece başarı sıralamasına göre yapılan tercihler çoğu zaman motivasyon kaybına ve eğitim hayatında zorlanmaya yol açabilir. Adayların, başarı sıralamasının altında, üstünde ve eşdeğerinde yer alan bölümleri değerlendirmesi; süreci hem esnek hem de sağlıklı bir şekilde yürütmelerini sağlar" dedi.
"Stresle başa çıkmak da bu sürecin bir parçası"
Akademik başarının yanı sıra psikolojik dayanıklılığın da bu süreçte önem taşıdığını dile getiren Özcan, tercih döneminin öğrenciler üzerinde ciddi bir baskı oluşturabileceğini belirtti.
"Kaygı, baskı ve belirsizlik, öğrencinin hem psikolojik hem de fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve egzersiz gibi günlük rutinler çok önemlidir. Gerekirse psikolojik destek almaktan çekinmeyin" şeklinde konuştu.
Adayların kendilerini sürekli kıyaslama eğiliminde olduklarını belirten Özcan, her bireyin öğrenme biçimi ve yaşam hedeflerinin farklı olduğunu hatırlattı. Bu nedenle, başkalarının tercihlerine bakarak karar vermek yerine, bireysel ihtiyaçlara ve özelliklere odaklanmanın daha sağlıklı olacağını söyledi.
"Aileler destekleyici olmalı, yönlendirici değil"
Ailelerin, tercih sürecinde çocuklarının yanında olmalarının büyük bir güç kaynağı olduğunu belirten Özcan, bu desteğin yönlendirici değil, anlayışlı ve sabırlı bir şekilde sunulması gerektiğine dikkat çekti. "Aileler çocuklarının yanında olduklarını hissettirmeli ancak kendi hayallerini ve beklentilerini çocuklarına yansıtmamalı. Sabırlı, anlayışlı ve destekleyici bir yaklaşım, öğrencinin özgüvenini artırır" dedi.
Birçok öğrencinin, ailesinin beklentilerini karşılamaya çalışırken kendi isteklerinden vazgeçtiğini de belirten Özcan, bunun uzun vadede mutsuzlukla sonuçlanabileceğini ifade etti. Ailelere düşen en önemli görevin, çocuklarını dinlemek ve onların bireysel kararlarını desteklemek olduğunu da ayrıca vurguladı.
"Bu karar sizin, hayat sizin"
Tercih döneminin gençlerin geleceğinde büyük etkiye sahip olduğunun altını çizen Uzman Psikolog Berfin Özcan, bu süreci yalnızca bir seçim olarak değil; aynı zamanda kişisel bir farkındalık süreci olarak değerlendirmek gerektiğini söyledi.
"Bu süreçte atılacak her adım, geleceğinize doğrudan etki eder. Bilinçli, araştırmacı ve kendine güvenen bir yaklaşımla hareket edin. Unutmayın, doğru tercih sadece bugünü değil, yarınlarınızı da şekillendirir" dedi.
Her öğrencinin potansiyeline uygun ve tutkuyla bağlanabileceği bir alanın mutlaka olduğunu hatırlatan Özcan, gençlere kendi yollarını çizmeleri için cesaret verdi.
