Akciğer Embolisi: Tanımı, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Akciğer embolisi, kalbin sağ tarafından çıkan ve akciğere giden pulmoner arterlerin kan pıhtısı, hava ya da yağ gibi maddelerle tıkanması sonucu ortaya çıkan ciddi ve hayati risk taşıyan bir sağlık durumudur. Genellikle damarlarda kan pıhtılaşması sonucu oluşurken, daha nadir olarak hava veya yağ embolisi şeklinde de görülebilir. Akciğer embolisinin temel nedenleri arasında damarların iç yüzeyinde meydana gelen hasar, kan akışındaki yavaşlama (staz) ve pıhtılaşma eğiliminin artması (hiperkoagülabilite) yer alır.

Bu sağlık problemi, vücudun alt bölümlerinde, özellikle bacak ve karın bölgesindeki toplardamarlarda oluşan pıhtıların, kalbin sağ ventrikülüne ve oradan pulmoner arterlere taşınmasıyla meydana gelir. Akciğerlere ulaşan pıhtı, damarları tıkayarak o bölgedeki kan dolaşımını ve oksijen alımını bozar. Bu durumun şiddeti, tıkanan damarın büyüklüğüne bağlı olarak değişir ve büyük damarların tıkanması durumunda sonuçlar daha ağır olabilir.

Akciğer embolisinin risk faktörleri arasında kalp ve damar hastalıkları, uzun süre hareketsiz kalmak, bazı ameliyatlar, yağ aldırma operasyonları, derin deniz dalışı, kanser ve bazı genetik yatkınlıklar bulunur. Sigara kullanımı ve aşırı kilo da bu duruma zemin hazırlayabilir.

Belirtiler arasında ani nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük, bazen kanlı balgam, şiddetli göğüs baskısı ve bayılma yer alır. Akciğer embolisinin tanısı, hastanın hikayesinin iyi bir şekilde alınması ve emboli ihtimalinin göz önünde bulundurulmasıyla başlar. Kesin tanı için genellikle kontrast madde verilerek çekilen akciğer tomografisi ve bacaklara yapılan doppler ultrason kullanılır.

Tedavi, hafif vakalarda antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlarla yapılırken, daha ağır vakalarda pıhtının ilaçla çözülmesi, kateterle parçalanması veya cerrahi müdahale gerekebilir. Tedavinin süresi ve yöntemi, embolinin şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Akciğer embolisi geçirenlerin, tekrar riskini azaltmak için ilaçlarını düzenli kullanmaları, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeleri ve düzenli doktor kontrolünden geçmeleri önerilir.