Mutluluk çoğu zaman şans, kader ya da mizaç meselesi gibi anlatılır. Oysa son yıllarda yapılan nörobilim ve psikoloji araştırmaları, mutluluğun büyük ölçüde öğrenilebilen bir beceri olduğunu söylüyor. Yani hayatın verdiği iniş çıkışlar aynı kalsa bile, beynimizin onları nasıl karşıladığını eğitebiliyoruz.

Bilim insanlarına göre genel mutluluk düzeyimizin yaklaşık yüzde ellisi genetik eğilimlerle, yüzde onu dış koşullarla, geriye kalan yüzde kırkı ise tamamen bizim oluşturduğumuz alışkanlık ve zihinsel pratiklerle şekilleniyor. Bu nedenle, mutluluğun önemli bir bölümü günlük yaşantımızın içine yerleştireceğimiz küçük ama sürekli davranışlardan geliyor.

Beyin, tekrarladığımız her düşünce ve davranışı kalıcı bağlantılara dönüştüren bir organ. Mutluluğun öğrenilebilir olması da tam olarak buradan kaynaklanıyor. Örneğin dikkat, uzun süre olumsuza odaklanmaya eğilimli bir yapıya sahiptir. Fakat araştırmalar, olumluya yönelmeyi düzenli olarak pratiğe döken kişilerin beyninde bu eğilimin zamanla zayıfladığını gösteriyor. Yani zihnin odağını değiştirmek, bir tür kas geliştirme çalışması gibi düşünülebilir.

Toplumumuzda şükür kültürünün güçlü bir yeri var. Şükretmek, çoğu zaman dışarıdan gelen eşsiz bir lütfu kabul etmek olarak görülür. Fakat bilimsel açıdan şükür, yalnızca manevi bir duruş değil, aynı zamanda dikkati olumluya yönlendiren güçlü bir zihinsel pratik. Bir konuda şükrederken aslında beynimize “burada iyi bir şey var, bunu fark et” demiş oluyoruz. Bu farkındalık, sinir sisteminin olumlu duyguları destekleyen bölümlerini harekete geçiriyor.

Mutluluk çalışmaları alanının önde gelen isimlerinden Prof. Sonja Lyubomirsky, şükür pratiğinin düzenli uygulandığında ruh hâlini, bağ kurma isteğini ve psikolojik dayanıklılığı artırdığını belirtiyor. Bu nedenle şükür, toplumumuzun kültürel yapısına hem uygun hem de bilimsel temeli olan bir yaklaşım.

Üstelik şükür uygulamaları sanıldığı kadar soyut olmak zorunda değil. Gün içinde bize iyi gelen bir küçük an, bir söz, bir kolaylık, bir tebessüm bile fark edilip içsel olarak teşekkürle karşılandığında beynin algı sistemi değişmeye başlıyor. Bu alışkanlık, zamanla yaşamın yükünü hafifleten bir duygusal zemin oluşturuyor.

Elbette ki mutluluk yalnızca zihinsel egzersizlerden ibaret değil. Uyku, hareket, sosyal ilişkiler ve amaç duygusu da mutluluğun temel taşları arasında. Ancak duygusal iyi oluşu destekleyen en ulaşılabilir adım, zihnin yönünü bilinçli olarak olumluya çevirmek. Çünkü kontrol edebildiğimiz yer tam olarak burası: nereye baktığımız ve neyi büyüttüğümüz.

Kısacası, mutluluk bir varış noktası değil; düzenli pratiklerle gelişen bir yolculuk. Hepimizin içinde, koşullar değişmese bile daha huzurlu ve dengeli hissetmemizi sağlayan bir potansiyel var. Bilim de kültür de aynı şeyi söylüyor: Mutluluk, emek verdikçe büyüyen bir beceridir.