Çalışma hayatında en sık karşılaşılan sorulardan biri, kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağıdır. Genel kural olarak, işçinin istifa etmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı kabul edilse de İş Kanunu'nda öngörülen belirli hallerde, işçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı alması mümkündür.

İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı açıkça düzenlenmiştir. Haklı nedenle fesih halleri, üç ana başlık altında toplanmıştır Bunlar; sağlık nedenleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıklar, ve zorlayıcı sebepler olarak sayılmıştır.

Sağlık gerekçesiyle fesih, işin niteliğinden doğan sebeplerle işçinin sağlığı ve yaşayışı için tehlike arz etmesi durumunda mümkündür. Ancak bu değerlendirme, yalnızca hastalığın varlığına değil, aynı zamanda işin görülmesinin sağlık açısından risk oluşturup oluşturmadığına da bağlıdır. Bu hususta sağlık kurulu raporu alınması, Yargıtay kararları doğrultusunda önem taşımaktadır.

Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık başlığı altında ise işverenin işçiyi yanıltması, ücretini ödememesi, işçiye veya ailesine hakaret ya da psikolojik baskı (mobbing) uygulaması, cinsel taciz gibi durumlar yer almaktadır. Özellikle işverenin, iş sözleşmesinin esaslı unsurlarında gerçeğe aykırı beyanlarda bulunması ya da işçinin kişilik haklarına doğrudan saldırıda bulunması, işçiye haklı nedenle fesih imkânı tanımaktadır. Nitekim Yargıtay içtihatlarında, bu tür durumların varlığı halinde işçinin kıdem tazminatına hak kazandığı yönünde birçok karar mevcuttur.

Bir diğer önemli neden de işverenin işçiye ücretini hiç ödememesi, eksik ödemesi veya zamanında ödememesidir. İşverenin ekonomik sıkıntılar içerisinde olması, ücretin ödenmemesini haklı kılmaz. Ücret, Anayasa’nın 55. maddesi gereği emeğin karşılığıdır ve işçinin temel hakkıdır.

Sonuç olarak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması her durumda kıdem tazminatına engel değildir. Ancak bu hakkın doğabilmesi için fesih nedeninin hukuken geçerli bir haklı nedene dayanması ve gerektiğinde delillerle desteklenmesi gerekmektedir. Uygulamada en çok karşılaşılan haklı fesih nedenleri; maaş ödemelerinin aksatılması, sigortasız çalıştırılma, psikolojik baskı, işverenin ahlaka aykırı davranışları ve çalışma koşullarının ağırlaştırılmasıdır.