Geçtiğimiz hafta bir değişim yaparak NOT Defteri’nde, Dünya, Türkiye ve Bursa için yaptıkları ile unutulmayan isimlerin ortaya koydukları inanılmaz gelişmeleri anlatmaya çalışacağız demiştim. Buna benzer bir konuda , parlayıp sönen bir yapım için, sevgili bir dostum “O bir kuyruklu yıldızdı, uçtu gitti” ifadesini kullanmıştı. Ben de bu cümleden yola çıkarak, önderlikleri, bunun için yaptıkları ve topluma katkıları ile unutulmaması gereken isimleri sizlerle buluşturmaya bu hafta da devam ediyorum. Konumuz, cesur bir Türk kadını, Erzurumlu Fatma Hanım, bir başka ifade ile Kara Fatma. Gösterdiği cesaret cephelerde kazandığı başarılar ve sonunda garip ve yalnız bir ölüm. Yaptıkları ile, kimseye yük olmadan elimizden kayıp giden tam bir kuyruklu yıldız…
Cesur yürek Kara Fatma ( Fatma Seher)
Bursa’nın Yunan işgalinden kurtuluş öyküsünde, cepheden cepheye koşan kahraman bir Türk kadını Kara Fatma’yı anlatmadan geçmek olmaz…Aslen Erzurumlu ve Yusuf Ağa’nın kızıdır. Kurtuluş Savaşı öncesi Balkan Harbi sırasında, Edirne’de eşi Derviş ile birlikte savaşır. Derviş Erden birkaç yıl sonra Sarıkamış harekatı sırasında şehit düşer. Fatma Seher savaşmaktan yılmaz ve Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yıllarında dokuz kadınla Kafkas cephesindedir. Mondros Mütarekesinin ardından, oldukça yorucu bir yolculuk sonrası Sivas ve Erzurum kongreleri sırasında Mustafa Kemal ile konuşma şansı bulur. Mustafa Kemal önce silah kullanmasını bilip bilmediği ve ata binip binebileceğini sorduğunda, geçmişte yaptıklarını anlatır ve savaşmak istediğini bir kez daha tekrarlar. Gazi, kendi eli ile bir vesika yazar ve İstanbul’a gitmesini söyler. Kara Fatma İstanbul’da erkek savaşçılar ile bir çete kurup, İzmit’e geçer.Yunan işgali altındaki İzmit’in bir bölgesini güçlendirdikleri çete ile düşmandan temizlerler. Yine durmaz cepheden cepheye koşar. Hatta Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ne bile katılır.Afyon civarında düşmana esir düşer ama on dokuz günlük esaretten kurtulmayı başarır.
Bursa’nın kurtuluşu ve Kara Fatma
Hedefi artık Bursa’dır. O sırada başarıları nedeniyle üsteğmenliğe terfi eder. Müfrezesi ile birlikte, Yunan birliklerinin Bursa’dan çekilmeye başladığı günlerde yine görevlendirilir.“Bizim vazifemiz, kıtatın gerilerine akın etmek ve yollarını kesmekti. Yunanlılar bizim ordumuzun hücumuna fazla dayanamadılar.Bozgun başladı; birkaç gün içinde Yunanı denize sürdük.”
Kara Fatma, Amerikan basınında
Amerikan basınının da dikkatini çeken Kara Fatma, 23 Nisan 1922 tarihli The New York Times gazetesinin satırlarına taşınır.Milli Mücadelede bir Türk kadınının, Yunan ordusuna karşı başarılarının anlatıldığı haberde, Kara Fatma'nın teğmen rütbesine terfi etmesini, bu rütbenin şimdiye kadar Türk ordusunda bir kadının aldığı en üst rütbe olduğu kaydedilir.Haberde, "Fatma isimli bu kadın, düşman birliklerine saldırıp aralarında subayların da olduğu 25 esirle geri döndüğünde, hemen hemen hepsi kadınlardan oluşan keşif kolunu komuta eden bir onbaşıydı. Kadın taburları geçen yıl kuruldu ve savaşta büyük cesaret gösterip düşmana ağır zayiatlar verdirdiler." İfadesi vardır.
Rus diplomat, kitabında Kara Fatma'yı anlatıyor
Kara Fatma'nın cephelerde verdiği mücadele, Sovyet Rusya'nın Türkiye'de bulunan diplomatları arasında yer alan Semyon Ivanoviç Aralov'un da dikkatini çeker. Aralov, yazdığı "Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları, 1922-1923" adlı kitabında Kara Fatma'yı şöyle anlatır:"Birkaç sefer elçiliğimize savaşçı kadınlardan çeteci Fatma Çavuş da gelmişti. Fatma Çavuş, bir çetenin başında bulunuyordu. Yunanlarla ve asilerle dövüşmüştü. Fatma Çavuş, kısa boylu, zayıf, enerjik yüzlü, kara gözlü, yaşlıca bir kadındı. Bir defasında yine bir çeteci olan ve annesiyle birlikte savaşlara katılan oğlu ile elçiliğe geldi. Fatma'nın sırtında siyah uzun bir ceket, ayağında çizgili bir eteklik vardı. Belindeki geniş kuşağında tüfek mermileri, kama, omzunda da kayış görünüyordu... Elçiliğimize uzun boylu, düzgün vücutlu bir çeteci de gelirdi. O sıralarda misafirimiz bulunan ünlü Rus resim sanatçısı Y. Y. Lansere'den bu çeteci ile Fatma Çavuş'un portrelerini yapmasını rica ettim. Resimlerinin yapılmalarına razı oldular."Kurtuluş Savaşı’nda canla başla savaşan, o cepheden bu cepheye koşan, fedakâr, yurtsever kadın Kara Fatma’nın yaşamının son yılları dayanılmaz sıkıntılar içinde geçmiştir. 17 Şubat 1954 tarihinde kendisine aylık bağlanan Kara Fatma , ertesi yıl 1955’te Erzurum’da yaşamını yitirir.Ölümünden yıllar sonra, Nilüfer(Bursa) ilçesinde bir kavşağa onun adına bir heykel dikilir ve böylece unutulmazlar arasına o da girer.
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
İSMAİL KEMANKAŞ
Kuyruklu yıldızlar
Geçtiğimiz hafta bir değişim yaparak NOT Defteri’nde, Dünya, Türkiye ve Bursa için yaptıkları ile unutulmayan isimlerin ortaya koydukları inanılmaz gelişmeleri anlatmaya çalışacağız demiştim. Buna benzer bir konuda , parlayıp sönen bir yapım için, sevgili bir dostum “O bir kuyruklu yıldızdı, uçtu gitti” ifadesini kullanmıştı. Ben de bu cümleden yola çıkarak, önderlikleri, bunun için yaptıkları ve topluma katkıları ile unutulmaması gereken isimleri sizlerle buluşturmaya bu hafta da devam ediyorum. Konumuz, cesur bir Türk kadını, Erzurumlu Fatma Hanım, bir başka ifade ile Kara Fatma. Gösterdiği cesaret cephelerde kazandığı başarılar ve sonunda garip ve yalnız bir ölüm. Yaptıkları ile, kimseye yük olmadan elimizden kayıp giden tam bir kuyruklu yıldız…
Cesur yürek Kara Fatma ( Fatma Seher)
Bursa’nın Yunan işgalinden kurtuluş öyküsünde, cepheden cepheye koşan kahraman bir Türk kadını Kara Fatma’yı anlatmadan geçmek olmaz…Aslen Erzurumlu ve Yusuf Ağa’nın kızıdır. Kurtuluş Savaşı öncesi Balkan Harbi sırasında, Edirne’de eşi Derviş ile birlikte savaşır. Derviş Erden birkaç yıl sonra Sarıkamış harekatı sırasında şehit düşer. Fatma Seher savaşmaktan yılmaz ve Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yıllarında dokuz kadınla Kafkas cephesindedir. Mondros Mütarekesinin ardından, oldukça yorucu bir yolculuk sonrası Sivas ve Erzurum kongreleri sırasında Mustafa Kemal ile konuşma şansı bulur. Mustafa Kemal önce silah kullanmasını bilip bilmediği ve ata binip binebileceğini sorduğunda, geçmişte yaptıklarını anlatır ve savaşmak istediğini bir kez daha tekrarlar. Gazi, kendi eli ile bir vesika yazar ve İstanbul’a gitmesini söyler. Kara Fatma İstanbul’da erkek savaşçılar ile bir çete kurup, İzmit’e geçer.Yunan işgali altındaki İzmit’in bir bölgesini güçlendirdikleri çete ile düşmandan temizlerler. Yine durmaz cepheden cepheye koşar. Hatta Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ne bile katılır.Afyon civarında düşmana esir düşer ama on dokuz günlük esaretten kurtulmayı başarır.
Bursa’nın kurtuluşu ve Kara Fatma
Hedefi artık Bursa’dır. O sırada başarıları nedeniyle üsteğmenliğe terfi eder. Müfrezesi ile birlikte, Yunan birliklerinin Bursa’dan çekilmeye başladığı günlerde yine görevlendirilir.“Bizim vazifemiz, kıtatın gerilerine akın etmek ve yollarını kesmekti. Yunanlılar bizim ordumuzun hücumuna fazla dayanamadılar.Bozgun başladı; birkaç gün içinde Yunanı denize sürdük.”
Kara Fatma, Amerikan basınında
Amerikan basınının da dikkatini çeken Kara Fatma, 23 Nisan 1922 tarihli The New York Times gazetesinin satırlarına taşınır.Milli Mücadelede bir Türk kadınının, Yunan ordusuna karşı başarılarının anlatıldığı haberde, Kara Fatma'nın teğmen rütbesine terfi etmesini, bu rütbenin şimdiye kadar Türk ordusunda bir kadının aldığı en üst rütbe olduğu kaydedilir.Haberde, "Fatma isimli bu kadın, düşman birliklerine saldırıp aralarında subayların da olduğu 25 esirle geri döndüğünde, hemen hemen hepsi kadınlardan oluşan keşif kolunu komuta eden bir onbaşıydı. Kadın taburları geçen yıl kuruldu ve savaşta büyük cesaret gösterip düşmana ağır zayiatlar verdirdiler." İfadesi vardır.
Rus diplomat, kitabında Kara Fatma'yı anlatıyor
Kara Fatma'nın cephelerde verdiği mücadele, Sovyet Rusya'nın Türkiye'de bulunan diplomatları arasında yer alan Semyon Ivanoviç Aralov'un da dikkatini çeker. Aralov, yazdığı "Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları, 1922-1923" adlı kitabında Kara Fatma'yı şöyle anlatır:"Birkaç sefer elçiliğimize savaşçı kadınlardan çeteci Fatma Çavuş da gelmişti. Fatma Çavuş, bir çetenin başında bulunuyordu. Yunanlarla ve asilerle dövüşmüştü. Fatma Çavuş, kısa boylu, zayıf, enerjik yüzlü, kara gözlü, yaşlıca bir kadındı. Bir defasında yine bir çeteci olan ve annesiyle birlikte savaşlara katılan oğlu ile elçiliğe geldi. Fatma'nın sırtında siyah uzun bir ceket, ayağında çizgili bir eteklik vardı. Belindeki geniş kuşağında tüfek mermileri, kama, omzunda da kayış görünüyordu... Elçiliğimize uzun boylu, düzgün vücutlu bir çeteci de gelirdi. O sıralarda misafirimiz bulunan ünlü Rus resim sanatçısı Y. Y. Lansere'den bu çeteci ile Fatma Çavuş'un portrelerini yapmasını rica ettim. Resimlerinin yapılmalarına razı oldular."Kurtuluş Savaşı’nda canla başla savaşan, o cepheden bu cepheye koşan, fedakâr, yurtsever kadın Kara Fatma’nın yaşamının son yılları dayanılmaz sıkıntılar içinde geçmiştir. 17 Şubat 1954 tarihinde kendisine aylık bağlanan Kara Fatma , ertesi yıl 1955’te Erzurum’da yaşamını yitirir.Ölümünden yıllar sonra, Nilüfer(Bursa) ilçesinde bir kavşağa onun adına bir heykel dikilir ve böylece unutulmazlar arasına o da girer.