44 yıl önce bu gün Türkiye’de önemli ekonomik kararlar alınmıştı.

Bu kararlarla önemli bir ekonomik dönüşüm amaçlanmış, bu kararların uygulanmasıyla çok önemli değişimler yaşanmıştı.

Ekonomik olarak yaşanan istikrarsızlığı gidermek amacıyla, üretimin azalması ve karaborsacılığın oluşması gibi nedenlerin ortadan kaldırılması için kamu harcamalarının sınırlandırılması, ücretlerin düşürülmesi, serbest döviz kuru gibi ekonomik önlemler alınması kararlaştırılmıştı.

Bu kararlarla 1980 öncesi dönemde uygulanan dış alımlarla büyüme stratejisi terk edilerek, dışa açık büyüme stratejisi uygulamaya konulmuş ve büyüme stratejisi, temel olarak, verimlilikte artış sağlamayı ve ekonominin rekabet gücünü artırmayı hedefliyordu.

Kararların uygulamaya konulması için de bilineceği üzere toplumun büyük kesimine acılar yaşatan 12 Eylül 1980 Askeri müdahalesi gerçekleşmişti...

* * *

1971 yılında Cumhurbaşkanı’na verilen muhtıra niteliği taşıyan mektubun ardından Türkiye’de sık-sık hükümet değişiklikleri yaşanmış, Kıbrıs Barış Harekâtı’nın gerçekleştirilmesi sonucu ülkeye uygulanan ambargo, petrol krizi ve döviz kıtlığı ülkeyi çok zor durumlara sokmuştu.

1979 yılı sonlarına doğru iktidara gelen Süleyman Demirel, ekonomi alanında Turgut Özal’ı yetkilendirmişti.

Göreve gelen Turgut Özal, IMF ve Dünya Bankası gibi kurum ve kuruluşların önerilerine de yer verip hazırladığı 24 Ocak ekonomik istikrar paketini uygulamaya koydu...

Bu kararlar ile birlikte ekonomide içe dönük, dış alıma dayalı anlayış terk edilerek dışa dönük ve dış satıma dayalı bir model hedeflenmiştir.

Ne ki, ekonomik istikrar paketinin içerisinde olan bazı kararlar uygulanamamış ve krize neden olmuştu.

Ardından gelinen süreçte 12 Eylül 1980 günü Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koymuş ve devamında da 24 Ocak ekonomik istikrar paketinin içeriğindeki uygulanamayan kararlar uygulanmaya başlamıştır...

* * *

24 Ocak Kararlarıyla yukarıda sözünü ettiğimiz küresel nedenlerden doğan sorunlarla birlikte yerel nedenlerle de açıklanabilinecek sorunların çözümüne yönelik birçok uygulama yürürlüğe girmiştir.

TL’nin yaklaşık yüzde 50 oranında devalüe edilerek dış satımı canlandırmak amaçlanmıştır...

Döviz alım-satımı serbest bırakılmıştır...

Dış ticaretin önündeki vize engeli kaldırılmış, dış ticaret serbest bırakılmıştır...

Kısaca Türkiye dışa açılmıştır...

Faiz oranları serbest bırakılmış ve reel (Gerçekçi) faiz hesaplamasına geçilmiştir.

Bu önlemlerle birlikte o dönem epeyce ünlü olan Bağbank, Banker Kastelli, Hisarbank gibi bazı bankalar ile bankerler batmış ve

KİT’ler özelleştirilmeye başlanmıştır.

Üreticiye kamu destekleri sınırlandırılmış, özellikle tarımsal alanda verilen destekler azaltır.

Hatta gübre, enerji ve ulaştırma dışında kalan alanların tümünde desteklemeler kaldırılmıştır...

Maaş ve ücret artışları sınırlandırılmış, kamu kesiminin genel ekonomi içindeki hacmi oransal olarak düşürülmeye çalışılmıştır...

Kısa vadeli amaçların ötesine geçerek bazı yapısal değişiklikleri de hedefleyen 24 Ocak Kararları birçok açıdan beklenen sonuçların elde edilmesini sağlamışsa da tümüyle bu amaçların olumlu sonuçlandığını söyleyebilmek olası değildir...

Bu gün geriye bakıldığında bu kararların geç alınmış kararlar olduğu, ekonomi rayından iyice çıktığı için alınan kararların acı reçetelerinin toplumsal kesimler üzerindeki olumsuz etkileri çok belirgin olarak hissedilmiştir...