Her hafta katlanarak artan yüksek gıda fiyatları uzun bir süreden beri ülkenin gündeminden düşmüyor.

Gıda fiyatlarında önlenemeyen yükseliş vatandaşın günlük yaşamını iyice zorlaştırırken ülkede fahiş fiyat tartışmaları sürüyor.

Üretici-tüketici hemen herkes aynı soruyu soruyor;

‘Üreticide kilosu 3 lira olan bir ürün Pazarda-Markette nasıl 15-20 liraya çıkıyor?

Bu soruya verilen yaygın yanıt, üreticilerle tüketiciler arasındaki zincirin diğer halkalarının yani aracıların fiyatları arttırdığı yönünde.

Gerçekte bu böyle mi?

Yani aracılar olmasa her şey ucuzlar mı?

Bir ürünün tarladan sofraya kadar olan yolculuğunda birçok aşama var.

Üretim, hasat, işleme, boylama, paketleme, ambalaj, üretim bölgesinden tüketim bölgesine ürünün taşınması yani lojistik,

Ve dağıtım...

Bu aşamalarda aracıların payı ne olabilir ki acaba?

* * *

Gıda enflasyonunun yüksek olduğu dönemlerde durum fahiş fiyat ile çözüm ise ‘Hal Yasası’ ile açıklanır ülkemizde.

Hal Yasası ile yaş meyve ve sebzenin sunumunda yaşanan sorunların giderileceği, fiyatların düşeceği bile söylenir...

Acaba öyle mi, bu Hal Yasası bir sihirli değnek gibi bir çırpıda çözer mi sorunu?

Bilineceği gibi aslında Türkiye'nin bir ‘Hal Yasası’ var.

Bu Hal Yasası’nın temel amacının, üreticilerin toptancı hallerine erişim maliyetlerinin azaltılması, üretici örgütlerine toptancı hallerinde yer ayrılması ve üretici örgütlerinin pazar payının artırılması, üreticilerin ürünlerini doğrudan perakendecilere satabilmeleri ve en az sayıda aracı vasıtasıyla tüketiciye ulaştırılabilmesi, olarak tanımlanabilir.

Böylece kayıt dışılığın azaltılması, künye sistemi ile üretimden tüketime kadar izlenebilirliğin sağlanması beklenir.

Ancak gelinen noktada bu amaçlara ulaşılamadığı görülmektedir.

Sorun yasada mı, uygulamada mıdır acaba?

* * *

Öyle yahut böyle, son olarak 2010'da değişen ‘Hal Yasası’ yıllardır iktidarın gündeminde...

Şimdiye dek yapılan kimi düzenlemelerle fahiş gıda fiyatlarının önüne geçileceği belirtilse de bunun başarılamadığı görülüyor.

Zincir marketlerin üreticiden ürünü doğrudan ucuz fiyatlara aldığı, aldıklarının karşılığını 2-3 ay sonra ödediği, zincir marketlerin bu uygulamasının gıda piyasasındaki dengesizliğe yol açtığı söylenmekte. Hal Yasası’nda yapılmasında düşünülen değişiklikle zincir marketlerin üreticiden direkt mal alımının önüne geçilmek suretiyle, hem üreticinin korunması hem de fiyatlama sürecinin daha da kontrol altına alınabilir hale gelmesi düşünülüyordu...

Ama nedense yaşama geçen bir şey yok..!

Acaba gıda fiyatlarını istediği gibi belirleyen fırsatçılar ve süreçte fazla sayıda olan aracılar üreticinin emeği üzerinden tüketicinin cebinden tatlı paralar kazanıyor ancak şikâyetler arttığında, gıda fiyatları gündeme geldiğinde tatlı karlarından kısa bir süre vazgeçiyorlar ve konunun gündemden düşmesini mi bekliyorlar, diye de düşünmek gerekiyor...

Bir süre sonra da kaldıkları yerden devam ederek gıda fiyatlarını diledikleri gibi belirleyip tatlı karlarına devam mı ediyorlar?

Sanırım artık bu konuda ciddi bir adım atılmasının zamanı gelmiş de geçmektedir.

Ticaret ve Tarım Bakanlıklarının denetimleri, yazılan cezalar sürerken, fırsatçılara yolun tamamen kapatılmasına yönelik düzenlemeler de yapılmalıdır ivedilikle...