Demokrasilerde seçimler ve seçim sistemleri önemlidir...
O nedenle toplumlar, ülkeler uygulana gelen birkaç seçim sisteminden birini tercih ederler.
Bir seçim sisteminin seçilmesi, anayasa ya da yasa koyucunun önündeki en önemli siyasal tercihlerden biridir.
Çünkü seçim sistemi, başta siyasal partilerin sayısı olmak üzere, siyasal sistemin birçok unsurunu derinden etkiler.
Seçimlerde uygulanan teknik, oylama şekli, sonuçların hesaplanma biçimi seçimlerin sonuçlarında önemli ölçüde belirleyicidir.
Anımsayalım, ilk çok partili yapılan 1946 seçimlerinde uygulama açık oylama, gizli sayım şeklinde gerçekleşmiştir, olması gerekenin tersine yani..!
Seçim sistemleri halkın temsilcilerinin belirlenmesinde kullanılan teknik, ilke ve kurallar açısından önemlidir.
Seçim sistemleri çoğunluk, nispi (her partinin seçmenlerden aldığı oy oranında milletvekili çıkarmasını öngören sistem) ve bu iki sistemin birtakım özellikleri alınarak oluşturulmuş karma sistem şeklinde üçe ayrılır.
Tercih edilen seçim sisteminin niteliği, uygulayıcı ülkelerin tarihsel koşulları, siyasal elitlerin tercihleri, sosyo-ekonomik yapılarıyla çok yakından ilintilidir.
* * *
Türkiye’de seçim sistemleri hep tartışma konusu ola gelmiştir...
Ülkemizde çok partili sisteme geçildiği 1946 yılından bu yana çeşitli seçim sistemleri denenmiştir.
1946 yılına kadar tek partili sistemi ve 1946’da yapılan ‘Açık oy gizli sayım’ ucubesini bir yana bırakırsak, 1951’den bu yana uygulanan çeşitli seçim sistemleri fazlaca tartışılmamışsa da hep daha demokratik ve daha adil bir seçim sistemi talepleri de seslendirilmiştir.
Ancak temsilde adaletin tecellisi kadar siyasal istikrar da gözden uzak tutulmamıştır.
* * *
Seçimlerde kullanılan oyların mecliste sandalyelere dönüşüm sürecinde karşımıza seçim sistemleri çıkar.
Çoğunluk sisteminde seçime katılan partiler ya da adaylar arasında en çok oy alan seçimi kazanmış sayılır...
Bu sistem genellikle ülkedeki büyük partilerin seçilmesini sağladığından “yönetimde istikrar” ilkesinin uygulanmasına da zemin hazırlar.
Özellikle dar bölge seçim sistemi adaylarla seçmenlerin birebir iletişimini sağlama olanağı oluşturduğundan daha doğru seçimler yapılmasını olanaklı kılar...
Bu sistem yönetimde istikrarı sağlar ama temsilde adaleti çok sağlayamadığı için güçlü bir muhalefet oluşumunu da önler.
Yani büyük partilerin mecliste temsilini sağladığından temsilde adalet ilkesine zarar verebilir..!
* * *
Nispi Temsil Sisteminde adaylarını liste usulüne dayanarak belirleyen partilerin her seçim çevresinde aldıkları oy oranına göre milletvekili çıkarmalarını sağlayan bir seçim sistemidir.
Bu sistemde bir parti aldığı oy ölçüsünde milletvekili çıkarır.
Kullanılan oyların çoğunluğunun değerlendirilmesini sağlayarak, temsilde adalet ilkesinin gerçekleştirilmesini de olanaklı kılar bu sistem...
Toplumda farklı siyasi eğilimlerin ve görüşlerin mecliste temsil edilmesini de sağlar ve eğer ‘Baraj’ yoksa tabii ki..!
Bu sistem küçük partilerin temsilini olanaklı kılarak sisteme yeni ve dinamik güçler kazandırabilmesi açısından tercih edilebilir...
Ancak bu sistemde de Mecliste birden çok partinin temsili sağlanmakla beraber tek bir partininiktidara gelmesi zordur.
O nedenle Türkiye’de halen uygulanmakta olan bu sistemin barajlı olanı öne çıkmıştır...
Bununla birlikte temsilde adaleti daha çok sağlamaya olanak verecek, dar bölge yahut daraltılmış bölge seçim sistemine geçmek çok daha iyi olacaktır...
Yorum Ekle
Yorumlar (0)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
ORHAN KAPLAN
Türkiye’ye nasıl bir seçim sistemi gerekli?
Demokrasilerde seçimler ve seçim sistemleri önemlidir...
O nedenle toplumlar, ülkeler uygulana gelen birkaç seçim sisteminden birini tercih ederler.
Bir seçim sisteminin seçilmesi, anayasa ya da yasa koyucunun önündeki en önemli siyasal tercihlerden biridir.
Çünkü seçim sistemi, başta siyasal partilerin sayısı olmak üzere, siyasal sistemin birçok unsurunu derinden etkiler.
Seçimlerde uygulanan teknik, oylama şekli, sonuçların hesaplanma biçimi seçimlerin sonuçlarında önemli ölçüde belirleyicidir.
Anımsayalım, ilk çok partili yapılan 1946 seçimlerinde uygulama açık oylama, gizli sayım şeklinde gerçekleşmiştir, olması gerekenin tersine yani..!
Seçim sistemleri halkın temsilcilerinin belirlenmesinde kullanılan teknik, ilke ve kurallar açısından önemlidir.
Seçim sistemleri çoğunluk, nispi (her partinin seçmenlerden aldığı oy oranında milletvekili çıkarmasını öngören sistem) ve bu iki sistemin birtakım özellikleri alınarak oluşturulmuş karma sistem şeklinde üçe ayrılır.
Tercih edilen seçim sisteminin niteliği, uygulayıcı ülkelerin tarihsel koşulları, siyasal elitlerin tercihleri, sosyo-ekonomik yapılarıyla çok yakından ilintilidir.
* * *
Türkiye’de seçim sistemleri hep tartışma konusu ola gelmiştir...
Ülkemizde çok partili sisteme geçildiği 1946 yılından bu yana çeşitli seçim sistemleri denenmiştir.
1946 yılına kadar tek partili sistemi ve 1946’da yapılan ‘Açık oy gizli sayım’ ucubesini bir yana bırakırsak, 1951’den bu yana uygulanan çeşitli seçim sistemleri fazlaca tartışılmamışsa da hep daha demokratik ve daha adil bir seçim sistemi talepleri de seslendirilmiştir.
Ancak temsilde adaletin tecellisi kadar siyasal istikrar da gözden uzak tutulmamıştır.
* * *
Seçimlerde kullanılan oyların mecliste sandalyelere dönüşüm sürecinde karşımıza seçim sistemleri çıkar.
Çoğunluk sisteminde seçime katılan partiler ya da adaylar arasında en çok oy alan seçimi kazanmış sayılır...
Bu sistem genellikle ülkedeki büyük partilerin seçilmesini sağladığından “yönetimde istikrar” ilkesinin uygulanmasına da zemin hazırlar.
Özellikle dar bölge seçim sistemi adaylarla seçmenlerin birebir iletişimini sağlama olanağı oluşturduğundan daha doğru seçimler yapılmasını olanaklı kılar...
Bu sistem yönetimde istikrarı sağlar ama temsilde adaleti çok sağlayamadığı için güçlü bir muhalefet oluşumunu da önler.
Yani büyük partilerin mecliste temsilini sağladığından temsilde adalet ilkesine zarar verebilir..!
* * *
Nispi Temsil Sisteminde adaylarını liste usulüne dayanarak belirleyen partilerin her seçim çevresinde aldıkları oy oranına göre milletvekili çıkarmalarını sağlayan bir seçim sistemidir.
Bu sistemde bir parti aldığı oy ölçüsünde milletvekili çıkarır.
Kullanılan oyların çoğunluğunun değerlendirilmesini sağlayarak, temsilde adalet ilkesinin gerçekleştirilmesini de olanaklı kılar bu sistem...
Toplumda farklı siyasi eğilimlerin ve görüşlerin mecliste temsil edilmesini de sağlar ve eğer ‘Baraj’ yoksa tabii ki..!
Bu sistem küçük partilerin temsilini olanaklı kılarak sisteme yeni ve dinamik güçler kazandırabilmesi açısından tercih edilebilir...
Ancak bu sistemde de Mecliste birden çok partinin temsili sağlanmakla beraber tek bir partinin iktidara gelmesi zordur.
O nedenle Türkiye’de halen uygulanmakta olan bu sistemin barajlı olanı öne çıkmıştır...
Bununla birlikte temsilde adaleti daha çok sağlamaya olanak verecek, dar bölge yahut daraltılmış bölge seçim sistemine geçmek çok daha iyi olacaktır...