19 Mayıs 1919 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki dönüm noktalarından biri.

Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak bastığı tarih “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmakta...

Ne ki, bu bayram 2020 yılında küresel salgın nedeniyle meydanlarda kutlanamadı;  ancak coşkusu evlerde ve yüreklerde yaşandı.

Şükür ki, salgının etkisi epey azaldı ve bu yıl coşkulu bir kutlama yapılabilinecek.

Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki en önemli olay Atatürk’ün Samsun’a ayak basışıdır.

Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri ararken Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya çıkması ve Samsun’a ayak basarak “Kurtuluş” yolunu açması, 16-19 Mayıs 1919 İstanbul’dan başlayan yolculuğu bir kurtuluş dönemini simgeler.

Bu açıdan çok önemlidir...

* * *

Osmanlı’nın kuruluşu ile yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundaki benzerlik dikkatimi çekmiştir öteden beri.

Moğol istilası karşısında harap olan ve işgal edilen Selçuklu Devleti'nin, Anadolu’da parlayan bir yıldıza, Osman Gazi’ye verdiği destek ile işgal altındaki İstanbul’da Sultan Vahideddin’in 30 Nisan 1919’da Mustafa Kemal Paşa’yı Samsun’daki Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne atamasıyla ilgili emrini birbirine benzetirim hep.

Nasıl ki, Selçuklu Devleti Moğol istilası karşısında işgal edilmişti ve

İslam dünyasının yeni bir lidere ve devlete gereksinimi vardı.

Osmanlı’nın işgal altındaki İstanbul’da da kurtuluş için yeni bir lidere gereksinim vardı Mustafa Kemal gibi...

* * *

Mustafa Kemal Paşa’nın 1919’un Mayıs’ında yaptığı Samsun yolculuğu hakkında bugüne kadar çok şey yazılıp söylendi kuşkusuz.

Türkiye’de bir kesim, Paşa’nın Samsun seyahatini Sultan Vahideddin’in emri ile ve “memleketi kurtarmak” amacı ile yaptığına inanır...

Bir kısım ise bunun böyle olmadığını savlar...

Paşa’nın Samsun yolculuğunu bir “devlet operasyonu” olarak görenlerdenim ben.

Çünkü zamanın padişahı Sultan Vahideddin ile sadrazamı Damad Ferid Paşa hazırlıkların her aşamasında vaziyetten haberdar edilmişler, resmî yazışmalar gizli değil, açıkça yapılmış ve devletin elindeki en rahat gemilerden olan Bandırma vapurunun bu yolculuğa tahsis edildiği belirtilmektedir.

Mustafa Kemal Paşa’nın, Samsun yolculuğundan yıllar sonra, Bandırma Vapuru ile yola çıkmadan önce Yıldız Sarayı’nda Sultan Vahideddin’i ziyarete gittiğini anlattığı ve görüşmelerini hatıralarında şöyle anlattığı bilinmektedir;

“...Yıldız Sarayı’nın ufak bir salonunda Vahideddin’le âdeta diz dize denecek kadar yakın oturduk. Sağında dirseğini dayamış olduğu bir masa ve üstünde bir kitap var. Salonun Boğaziçi’ne doğru açılan penceresinden gördüğümüz manzara şu; Birbirine paralel hatlar üzerinde düşman zırhlıları! Bordalarındaki toplar, sanki Yıldız Sarayı’na doğrulmuş! Manzarayı görmek için, oturduğumuz yerlerden başlarımızı sağa-sola çevirmek yeterliydi.

Vahideddin, hiç unutmayacağım şu sözlerle konuşmaya başladı;

- Paşa, paşa, şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir.

Elini demin bahsettiğim kitabın üstüne bastı ve ekledi;

- Tarihe geçmiştir.

O zaman bunun bir tarih kitabı olduğunu anladım. Dikkatle ve sükûnla dinliyordum:

- Bunları unutun, dedi. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden önemli olabilir. Paşa, devleti kurtarabilirsin!

...Kendisine kolay yanıtlar verdim:

- Hakkımdaki teveccüh ve itimada arz-ı teşekkür ederim. Elimden gelen hizmette kusur etmeyeceğime emniyet buyurunuz.

- Merak buyurmayın efendimiz, dedim. Görüşünüzü, düşüncenizi anladım. Emriniz olursa hemen hareket edeceğim ve bana emir buyurduklarınızı bir an unutmayacağım.

‘Muvaffak ol!’ hitâb-ı şahânesine mazhar olduktan sonra, huzurundan çıktım”...

19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı Kutlu olsun...